خیار تبعض صفقه

ماهیت خیار تبعض صفقه

ماهیت خیار تبعّض صفقه عبارت است از تسلط فروشنده یا خریدار بر فسخ عقد به سبب بطلان معامله نسبت به بخشى از کالا یا بهاى آن. تفاوت این خیار با خیار شرکت در این است که در خیار شرکت عوض معامله یک چیز است، کالا یا بهاى آن که معامله نسبت به بعض آن صحیح و نسبت به بعض دیگر باطل است.

اما در این خیار عوض معامله گاهی یک چیز است که معامله نسبت به بعض آن صحیح و نسبت به بعض دیگر باطل است و گاه دو چیز، که معامله نسبت به یکى صحیح و نسبت به دیگرى باطل خواهد بود.
برخى، خیار تبعّض صفقه را تنها در صورت تعدد کالا یا بهاى آن جارى دانسته‌ اند و صورت یکى بودن کالا یا بهاى آن را مجراى خیار شرکت مى‌دانند.

احکام خیار تبعض صفقه

هرگاه خریدار در یک معامله دو چیز را بخرد و سپس معلوم شود که یکى از آن دو قابل تملک نیست یا از آن غیر فروشنده است و او اجازه فروش آن را ندهد، معامله نسبت به آن بخش باطل است و خریدار نسبت به بخش دیگر از کالاى مورد معامله خیار تبعض صفقه پیدا مى‌کند و مى‌تواند عقد را فسخ کند یا آن را در برابر بهاى آن بخش از کالا امضا و اضافه بهاى پرداختى را باز پس گیرد. حکم یاد شده در موردى که فروشنده دو چیز را به عنوان بهاى کالا دریافت کند و عقد نسبت به یکى باطل باشد نیز جارى است.

اسقاط خیار تبعض صفقه

در صورتی که شما و طرف مقابل به این نتیجه برسید که حق اعمال خیار را هیچ کدامتان نداشته باشید، می توانید در قرارداد اشاره کنید که حق اعمال این خیار را اسقاط کرده اید.

هم چنین اگر در قراردادی جمله اسقاط کافه خیارات ذکر شده باشد و شما این قرار داد را امضا کنید یعنی پذیرفته اید که حق اعمال خیارات را نداشته و به استناد هیچ یک از آنها نمی توانید معامله را بهم بزنید.

معاملات خیار تبعض صفقه

درست است که ماده ۴۴۱ قانون مدنی که پیش تر گفتیم، تنها به بیع (خرید و فروش) اشاره کرده است، اما برای پاسخ به این که خیار تبعض صفقه در چه معاملاتی اعمال می شود باید گفت:

• در تمامی معاملات معوض قابل اعمال است (مانند اجاره)
• این خیار فقط مخصوص مشتری نبوده، بلکه برای فروشنده نیز امکان پذیر است. بنابراین اگر قیمت (ثمن) هم به دو بخش صحیح و باطل تقسیم شود این اختیار برای فروشنده هم قابل اجرا است.

به طور مثال: اگر شخصی ماشین خود را در مقابل ملکی به دیگری فروخته است و پس از عقد معلوم می شود که سه دانگ آن ملک وقف بوده است و قرارداد نسبت به آن سه دانگ باطل است، فروشنده حق دارد معامله را نسبت به سه دانگ صحیح نیز فسخ نماید.

پیشنهاد ما به شما قبل از هر اقدام حقوقی یا کیفری، مشاوره رایگان با وکلای پایه یک دادگستری است که تا قبل از گرفتار شدن در دام حقوقی یا کیفری، بتوانید راه حل مناسبی را پیدا کنید. بهترین گزینه برای مشاوره حقوقی وکیل آنلاین است.