تقسیم ملک مشاع

تقسیم به تراضی 

طبق قسمت اول ماده 591 قانون مدنی در صورتی که تمامی شرکا به تقسیم مال مشترک و طرز آن راضی باشند، تقسیم به نحوی که شرکا تراضی نمایند به عمل می آید زیرا هر مالکی حق همه گونه تصرف و انتفاع را از مال خود دارد و تقسیم یکی از آن تصرفات است. ماده دیگر مربوط به این مورد ماده 313 قانون امور حسبی است، در صورتی که تمام ورثه و اشخاص که در ترکه شرکت دارند حاضر و رشید باشند به هر نحوی که بخواهد می توانند ترکه را بین خود تقسیم نمایند.

در تقسیم به تراضی باید همه شرکا نسبت به تقسیم اعلام رضایت نمایند. تراضی به تقسیم براساس ماده 599 قانون مدنی الزام آور است. تقسیم بعد از آن که صحیحا واقع شد لازم است و هیچ یک از شرکا نمی توانند بدون رضایت دیگران از آن رجوع کند. و شرکا با رضایت بر تقسیم و نتیجه آن موجبات الزام آور بودن تقسیم را فراهم می آورند.

تقسیم به تراضی معمولا توسط خود شرکا یا با کمک اهل خبره انجام می شود و یا این که در دادگاه و با کمک کارشناس رسمی انجام می گیرد.

تقسیم اجباری 

به موجب ماده 591 قانون مدنی هر گاه تمام شرکا به تقسیم مال مشترک راضی باشند تقسیم به نحوی که شرکا تراضی نمایند به عمل می آید و در صورت عدم توافق بین شرکا حاکم اجبار به تقسیم می کند مشروط بر این که مشتمل به ضرر نباشد که در این صورت اجبار جایز نیست و تقسیم باید به تراضی باشد.

در صورتی که یکی از شرکا تقسیم مال مشترک را بخواهد و شرکا دیگر توافق بر این امر ننماید شریکی که افراز سهم خود را می خواهد می تواند از دادگاه تقسیم مال مشترک را بخواهد و دادگاه به دستور ماده 591 قانون مدنی شرکا را احضار و پس از جریان و ختم رسیدگی رای به افراز و تقسیم صادر می نماید، مشروط بر آن که تقسیم مشتمل بر ضرر ممتنع نباشد که در این صورت اجبار به تقسیم نمی شود و باید تقسیم به تراضی باشد.