قانون تامین اجتماعی

ماده ۴۳

هیات‌های بدوی تشخیص مطالبات سازمان از افراد زیر تشکیل می‌گردند.

نماینده وزارت رفاه اجتماعی که ریاست هیات را به عهده‌ خواهد داشت.

یک نفر به عنوان نماینده کارفرما به انتخاب اتاق بازرگانی‌ و صنایع و معادن ایران در مورد بازرگانان و صاحبان صنایع یا یک نفر نماینده صنف مربوط به معرفی اتاق اصناف در مورد افراد صنفی و صاحبان حرف و مشاغل آزاد.

یک نفر به انتخاب شورای عالی تامین اجتماعی.

نماینده کارگران در مورد کارگران مشمول قانون تامین اجتماعی‌ به انتخاب وزیر رفاه اجتماعی.

آراء هیات‌های بدوی در صورتی که مبلغ مورد مطالبه سازمان‌ بابت اصل حق‌ بیمه یک میلیون و پانصد هزار ریال یا کمتر باشد و یا این که در موعد مقرر مورد اعتراض واقع نشود قطعی و لازم‌ الاجرا خواهد بود. در صورتی که مبلغ مورد مطالبه بیش از یک میلیون‌ و پانصد هزار ریال باشد کارفرما و سازمان ظرف ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ واقعی یا قانونی رأی هیات بدوی حق تقاضای تجدیدنظر خواهند داشت.

ماده ۴۴

هیات‌های تجدید نظر تشخیص مطالبات در مراکز استان ها با شرکت افراد زیر تشکیل می‌شود.

نماینده وزارت رفاه اجتماعی که ریاست هیات را به عهده‌ خواهد داشت.

یک نفر از قضات دادگستری به انتخاب وزارت دادگستری.

یک نفر به انتخاب شورای عالی تامین اجتماعی.

نماینده سازمان به انتخاب رئیس هیات مدیره و مدیر عامل‌ سازمان.

یک نفر به عنوان نماینده کارفرما به انتخاب اتاق بازرگانی‌ و صنایع و معادن ایران در مورد بازرگانان و صاحبان صنایع‌ یا یک نفر نماینده اتاق اصناف در مورد افراد صنفی و صاحبان‌ حرف و مشاغل آزاد.

آراء هیات تجدید نظر قطعی و لازم‌ الاجرا است.

تبصره. هیات‌های بدوی و تجدید نظر تاریخ رسیدگی‌را به کارفرما ابلاغ خواهند کرد و حضور کارفرما برای ادای توضیحات بلامانع است.

ماده ۴۵

نحوه تسلیم اعتراض و درخواست تجدید نظر و تشکیل جلسات هیات‌ها و ترتیب رسیدگی و صدور رای و ابلاغ به موجب آئین‌ نامه‌ای خواهد بود که به پیشنهاد هیات مدیره سازمان به تصویب شورای عالی سازمان خواهد رسید.

ماده ۴۶

سازمان می‌تواند به درخواست کارفرما بدهی او را حداکثر تا سی و شش قسط ماهانه تقسیط نماید و در این صورت‌ کارفرما باید معادل دوازده درصد در سال نسبت به مانده بدهی‌خود بهره به سازمان بپردازد. در صورتی که کارفرما هر یک‌ از اقساط مقرر را در راس موعد پرداخت نکند بقیه اقساط تبدیل به حال شده و طبق ماده ۵۰ این قانون وصول خواهد شد.

ماده ۴۷

کارفرمایان مکلفند صورت مزد و حقوق و مزایای بیمه‌ شدگان‌ هم چنین دفاتر و مدارک لازم را در موقع مراجعه بازرس سازمان‌در اختیار او بگذارند. بازرسان سازمان می‌توانند از تمام یا قسمتی از دفاتر و مدارک مذکور رونوشت یا عکس تهیه و برای‌کسب اطلاعات لازم به هر یک از رؤسا و کارمندان و کارگران کارگاه و مراجع ذیربط مراجعه نمایند. بازرسان سازمان حق‌ دارند کارگاه‌های مشمول قانون را مورد بازرسی قرار دهند ودارای همان اختیارات و مسئولیت‌های مذکور در مواد ۵۲ و ۵۳ قانون کار خواهند بود. نتیجه بازرسی حداکثر ظرف یک ماه از طرف سازمان به کارفرما اعلام خواهد شد.

ماده ۴۸

از تاریخی که سازمان با توجه به ماده۷ این قانون گروه جدیدی را مشمول بیمه اعلام نماید ملزم به انجام‌ تعهدات قانونی طبق مقررات نسبت به بیمه‌ شدگان خواهد بودو کارفرمایان موظفند حق بیمه را از همان تاریخی که گروه‌ مزبور مشمول بیمه اعلام شده است به سازمان بپردازند.
تبصره. در صورت عدم ارسال صورت مزد در موعد مقرر از طرف کارفرما سازمان می‌تواند مزد یا حقوق بیمه‌ شدگان‌ را براساس مأخذی که طبق ماده ۴۰ این قانون مبنای تعیین حق‌ بیمه‌ قرار گرفته است احتساب و مأخذ پرداخت مزایای نقدی قرار دهد. در مواردی که تعیین مزد یا حقوق بیمه شده به طریق مذکور میسر نباشد سازمان می‌تواند مزایای نقدی را به مأخذ حداقل‌ مزد یا حقوق به‌ طور علی‌ الحساب پرداخت نماید.

ماده ۴۹

مطالبات سازمان ناشی از اجرای این قانون درعداد مطالبات ممتاز می‌باشد.

ماده ۵۰

مطالبات سازمان بابت حق بیمه و خسارات‌ تاخیر و جریمه‌های نقدی که ناشی از اجرای این قانون یا قوانین سابق بیمه‌های اجتماعی و قانون بیمه‌های اجتماعی روستائیان باشد، هم چنین هزینه‌های انجام شده طبق مواد ۶۶ و ۹۰ خسارات مذکور درمواد ۹۸ و ۱۰۰ این قانون در حکم مطالبات مستند به اسناد لازم‌ الاجرا بوده و طبق مقررات مربوط به اجرای مفاد اسناد رسمی به وسیله‌ مامورین اجرای سازمان قابل وصول می‌باشد. آئین‌ نامه اجرائی این‌ ماده حداکثر ظرف شش ماه از تاریخ تصویب این قانون از طرف سازمان‌ تهیه و پس از تصویب وزارت رفاه اجتماعی و وزارت دادگستری به‌ موقع اجراء گذارده خواهد شد. تا تصویب آئین‌نامه مزبور مقررات این‌ ماده توسط مأمورین اجرای احکام محاکم دادگستری براساس آئین‌ نامه‌ ماده ۳۵ قانون بیمه‌های اجتماعی اجراء خواهد شد.

فصل سوم – مقرات مالی

ماده ۵۱

هیات مدیره مکلف است تا اول دی‌ ماه هر سال بودجه کل سازمان را برای سال بعد تنظیم و به شورای عالی سازمان پیشنهاد نماید، شورای عالی سازمان مکلف‌ است حداکثر تا پانزدهم اسفند ماه بودجه سال بعد را تصویب و به هیات مدیره ابلاغ نماید.

تبصره. سهم سازمان تامین خدمات درمانی از بابت هزینه‌های‌ ناشی از بندهای الف و ب ماده ۳ این قانون به ترتیب مقرر در ماده ۲۹ باید در بودجه سازمان مشخص گردد.

ماده ۵۲

مانده درآمد پس از وضع مخارج و کلیه درآمدهای‌حاصل از خسارات و زیان دیرکرد و بهره سپرده‌ها و سود اوراق‌ بهادار و سود سرمایه‌ گذاری‌ها و درآمد حاصل از فروش و یا واگذاری و یا بهره‌ برداری از اموال سازمان کلا به حساب ذخائر منظور خواهد شد.

تبصره ۱.شورای عالی سازمان هر سال به پیشنهاد هیات مدیره‌ از محل ذخایر مبلغی جهت خرید اموال غیر منقول و ایجاد ساختمان‌ها یا تاسیسات و تجهیزات جدید که اعتبار آن در بودجه سازمان تامین نشده باشد تخصیص خواهد داد.

ماده ۵۳

ذخایر سازمان نزد بانک رفاه کارگران متمرکز خواهد شد بانک مذکور ذخایر مزبور را تحت نظر هیاتی با تصویب شورای‌ عالی سازمان به کار خواهد انداخت.

فصل چهارم: حوادث و بیماری ها و بارداری

ماده ۵۴

بیمه‌ شدگان و افراد خانواده آن ها از زمانی که مشمول مقررات این قانون قرار می‌گیرند در صورت مصدوم شدن بر اثر حوادث یا ابتلاء به بیماری می‌توانند از خدمات پزشکی استفاده نمایند. خدمات پزشکی «که به عهده سازمان تامین خدمات درمانی است» شامل کلیه اقدامات درمانی‌سرپایی ـ بیمارستانی تحویل داروهای لازم و انجام آزمایشات‌ تشخیص طبی می‌باشد.

ماده ۵۵

خدمات درمانی موضوع این قانون به دو صورت انجام‌ می‌گیرد.

الف: اولویت درمان به روش درمان مستقیم داده شود.

ب: استفاده از روش درمان غیر مستقیم با اختیار و تشخیص وزارت‌ بهداری و بهزیستی به موجب آئین‌ نامه‌ای خواهد بود که وزارت‌ بهداری و بهزیستی ظرف مدت ۱۵ روز پس از تصویب این ماده‌ واحده تهیه و به مرحله اجرا در خواهد آمد.

ماده ۵۶

به منظور توان‌بخشی، ترمیم و تجدید فعالیت بیمه‌ شدگان‌ آسیب‌ دیده که قدرت کار اولیه خود را از دست داده‌اند «سازمان‌ تامین خدمات درمانی» برای اشتغال آن ها به کارهای مناسب‌ دیگر طبق آئین‌ نامه‌هائی که از طرف شورای فنی سازمان مذکور پیشنهاد و به تصویب شورای عالی سازمان خواهد رسید از طریق‌ مؤسسات حرفه‌ای معلولین اقدام خواهد نمود.

ماده ۵۷

در صورتی که معالجه بیمار مستلزم انتقال او ازروستا یا از شهرستان به شهرستان دیگر باشد ترتیب نقل و انتقال‌طبق ضوابطی خواهد بود که از طرف «سازمان تامین خدمات درمانی» پیشنهاد و به تصویب شورای فنی سازمان مذکور می‌رسد.

ماده ۵۸

افراد خانواده بیمه شده که از کمک های مقرر در ماده ۵۴ این قانون استفاده می‌کنند عبارتند از:

1- همسر بیمه شده.
2- شوهر بیمه شده در صورتی که معاش او توسط بیمه شده زن تامین می‌شود و سن او از شصت سال متجاوز باشد یا طبق نظر کمیسیون پزشکی‌ موضوع ماده 91 این قانون ازکارافتاده شناخته شود.
3- فرزندان بیمه شده که دارای یکی از شرایط زیر باشند:
‌الف – کمتر از هجده سال تمام داشته باشند و در مورد فرزندان اناث به شرط نداشتن شوهر تا بیست سالگی و یا منحصرا طبق گواهی یکی از‌مؤسسات رسمی آموزشی به تحصیل اشتغال داشته باشند.
ب – در اثر بیماری یا نقص عضو طبق گواهی سازمان تامین خدمات درمانی قادر به کار نباشند.
4- پدر و مادر تحت تکفل بیمه شده مشروط بر این که سن پدر از شصت سال و سن مادر از پنجاه و پنج سال متجاوز باشد و یا اینکه به تشخیص‌کمیسیون های پزشکی موضوع ماده 91 ازکار افتاده باشند و در هر حال از سازمان مستمری دریافت ننمایند.

ماده ۵۹

بیمه شدگانی که تحت معالجه و یا درمان های توانبخشی‌ قرار می‌گیرند و بنا به تشخیص «سازمان تامین خدمات درمانی» موقتا قادر به کار نیستند به شرط عدم اشتغال به کار و عدم‌ دریافت مزد یا حقوق استحقاق دریافت غرامت دستمزد را با رعایت‌ شرایط زیر خواهند داشت:

بیمه شده بر اثر حوادث ناشی از کار و غیر ناشی از کاریا بیماری های حرفه‌ای تحت درمان قرار گرفته باشد.

در صورتی که بیمه شده به سبب بیماری و طبق گواهی پزشک احتیاج به استراحت مطلق یا بستری شدن داشته باشد و در تاریخ‌ اعلام بیماری مشغول به کار بوده و یا در مرخصی استحقاقی‌ باشد.

ماده ۶۰

حوادث ناشی از کار حوادثی است که در حین انجام وظیفه و به سبب آن برای بیمه‌ شده اتفاق می‌افتد.

مقصود از حین انجام‌ وظیفه تمام اوقاتی است که بیمه‌شده در کارگاه یا مؤسسات وابسته یا ساختمان ها و محوطه آن مشغول کار باشد و یا به دستور کارفرما در خارج از محوطه کارگاه عهده‌دار انجام‌ ماموریتی باشد. اوقات مراجعه به درمانگاه و یا بیمارستان‌ و یا برای معالجات درمانی و توانبخشی و اوقات رفت و برگشت‌ بیمه‌ شده از منزل به کارگاه جزء اوقات انجام‌ وظیفه محسوب‌ می‌گردد مشروط بر این که حادثه در زمان عادی رفت و برگشت به کارگاه اتفاق افتاده باشد حوادثی که برای بیمه شده حین اقدام برای نجات سایر بیمه‌ شدگان و مساعدت به آنان‌ اتفاق می‌افتد حادثه ناشی از کار محسوب می‌شود.

ماده ۶۱

بیماری های حرفه‌ای به موجب جدولی که به پیشنهاد هیات مدیره به تصویب شورای عالی سازمان خواهد رسید تعیین‌ می‌گردد مدت مسئولیت سازمان تامین خدمات درمانی نسبت به‌ درمان هر یک از بیماری های حرفه‌ای پس از تغییر کار بیمه‌ شده به شرحی است که در جدول مزبور قید می‌شود.

ماده ۶۲

مدت پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری و میزان‌ آن به شرح زیر می‌باشد:

غرامت دستمزد از اولین روزی که بیمه‌شده بر اثر حادثه‌ یا بیماری حرفه‌ای و به موجب تشخیص سازمان تامین خدمات‌ درمانی قادر به کار نباشد پرداخت خواهد شد.

در مواردی که‌ عدم اشتغال به کار و معالجه به سبب بیماری باشد در صورتی‌ که بیمار در بیمارستان بستری نشود غرامت دستمزد از روز چهارم‌ پرداخت خواهد شد.

پرداخت غرامت دستمزد تا زمانی که بیمه‌ شده به تشخیص‌ سازمان تامین خدمات درمانی قادر به کار نبوده و به موجب‌ مقررات این قانون از کار افتاده شناخته نشده باشد ادامه‌ خواهد یافت.

غرامت دستمزد بیمه‌شده‌ای که دارای همسر یا فرزند یا پدر و مادر تحت تکفل باشد به میزان سه چهارم آخرین مزد یا حقوق‌ روزانه او پرداخت می‌گردد.

غرامت دستمزد بیمه‌ شده‌ای که همسر یا فرزند یا پدر و مادر تحت تکفل نداشته باشد معادل دو سوم آخرین مزد یا حقوق روزانه‌ او می‌باشد مگر این که بیمه‌ شده به هزینه سازمان تامین خدمات‌ درمانی بستری شود که در این صورت غرامت دستمزد معادل یک‌ دوم آخرین مزد یا حقوق روزانه وی خواهد بود.

هرگاه سازمان تامین خدمات درمانی بیمه‌ شده‌ای را برای‌معالجه به شهرستان دیگری اعزام دارد و درمان او را به‌ طور سرپائی انجام دهد علاوه بر غرامت دستمزد متعلق معادل صددر صد غرامت دستمزد روزانه هم بابت هزینه هر روز اقامت اوپرداخت خواهد شد. در صورتی که به تشخیص پزشک معالج مادام‌ که بیمار احتیاج به همراه داشته باشد علاوه بر مخارج مسافرت معادل پنجاه درصد حقوق یا دستمزد بیمه‌شده نیز به همراه‌ بیمار از طرف سازمان پرداخت خواهد شد.

ماده ۶۳

در مورد بیماری ها یا حوادث آخرین مزد یا حقوق روزانه‌ بیمه‌ شده به منظور محاسبه غرامت دستمزد ایام بیماری عبارت‌ است از جمع کل دریافتی بیمه‌ شده که به مأخذ آن حق بیمه‌ دریافت شده است در آخرین ۹۰ روز قبل از شروع بیماری تقسیم‌ به روزهای کار و در مورد بیمه‌ شدگانی که کارمزد دریافت می‌کنند آخرین مزد عبارت است از جمع کل دریافتی بیمه‌ شده که به‌ مأخذ آن حق بیمه دریافت شده است در آخرین ۹۰ روز قبل ازشروع بیماری تقسیم بر ۹۰ مشروط بر این که غرامت دستمزد این‌ مبلغ از غرامت دستمزدی که به حداقل مزد کارگر عادی تعلق می‌گیرد کمتر نباشد. در صورتی که بیمه‌ شده دریافت‌ کننده کارمزد ظرف سه ماه مذکور مدتی از غرامت دستمزد استفاده کرده باشد متوسط دستمزدی که مبنای محاسبه غرامت دستمزد مذکور قرار گرفته است به منزله دستمزد روزانه ایام بیماری تلقی و در محاسبه منظور خواهد شد.

ماده ۶۴

در مواردی که کار فرمایان طبق قوانین و مقررات دیگری مکلف باشند حقوق یا مزد بیمه‌ شدگان بیمار خود را پرداخت نمایند سازمان تامین خدمات درمانی فقط عهده‌دار معالجه آن ها طبق مقررات این قانون خواهد بود.

تبصره.در مواردی که کارفرمایان طبق قوانین دیگری مکلف‌ باشند حقوق کارگران مسلول خود را پرداخت نمایند سازمان فقط‌ عهده‌ دار معالجه آن ها طبق مقررات این قانون خواهد بود.

ماده ۶۵

در صورت وقوع حادثه ناشی از کار کارفرما مکلف است اقدامات لازم اولیه را برای جلوگیری از تشدید وضع حادثه‌ دیده‌ به عمل آورده و مراتب را ظرف سه روز اداری کتبا به اطلاع‌ سازمان برساند. در صورتی که کارفرما بابت اقدامات اولیه‌ مذکور متحمل هزینه‌ای شده باشد سازمان تامین خدمات درمانی‌ هزینه‌های مربوطه را خواهد پرداخت.

ماده ۶۶

در صورتی که ثابت شود وقوع حادثه مستقیما ناشی‌ از عدم رعایت مقررات حفاظت فنی و بروز بیماری ناشی از عدم‌ رعایت مقررات بهداشتی و احتیاط لازم از طرف کارفرما یا نمایندگان‌ او بوده سازمان تامین خدماتی درمانی و سازمان هزینه‌های مربوط به معالجه و غرامات و مستمری‌ها و غیره را پرداخته و طبق ماده ۵۰ این قانون از کارفرما مطالبه و وصول خواهد نمود.

تبصره: مقصر می‌تواند با پرداخت معادل ده سال مستمری موضوع‌ این ماده به سازمان از این بابت بری‌ الذمه شود.

تبصره‌: هر گاه بیمه‌ شده مشمول مقررات مربوط به بیمه شخص ثالث باشد در صورت وقوع حادثه سازمان و سازمان تامین‌ خدمات درمانی و یا شخصا کمک‌های مقرر در این قانون را نسبت به بیمه‌شده انجام خواهند داد و شرکت های بیمه موظفند خسارات وارده به سازمان‌ها را در حدود تعهدات خود نسبت به شخص ثالث بپردازند.

ماده ۶۷

بیمه‌ شده زن یا همسر بیمه‌ شده مرد در صورتی که‌ ظرف یک سال قبل از زایمان سابقه پرداخت حق بیمه شصت روز را داشته باشد می‌تواند به شرط عدم اشتغال به کار از کمک بارداری‌ استفاده نماید. کمک بارداری دو سوم آخرین مزد یا حقوق بیمه شده طبق ماده ۶۳ می‌باشد که حداکثر برای مدت دوازده هفته‌ جمعا قبل و بعد از زایمان بدون کسر سه روز اول پرداخت خواهد شد.

ماده ۶۸

بیمه‌ شده زن یا همسر بیمه‌شده مرد در صورتی که‌در طول مدت یک سال قبل از وضع حمل حق بیمه شصت روز را پرداخته باشد از کمک ها و معاینه‌های طبی و معالجات قبل اززایمان و حین زایمان و بعد از وضع حمل استفاده خواهد کرد.

سازمان تامین خدمات درمانی بنا به درخواست بیمه‌ شده می‌تواند به جای کمک های مذکور مبلغی وجه نقد به بیمه‌ شده پرداخت‌ نماید، مبلغ مزبور در آئین‌ نامه‌ای که از طرف هیات مدیره‌ تامین خدمات درمانی تهیه و به تصویب شورای عالی سازمان‌ می‌رسد تعیین خواهد شد.

ماده ۶۹

در صورتی که بیمه‌ شده زن و یا همسر بیمه‌ شده مرد به بیماری هایی مبتلا شود که شیر دادن برای طفل او زیان‌آور باشد یا پس از زایمان فوت شود شیر مورد نیاز تا ۱۸ ماهگی تحویل‌ خواهد شد.

فصل پنجم – از کارافتادگی

ماده ۷۰

بیمه‌ شدگانی که طبق نظر پزشک معالج غیر قابل علاج تشخیص داده می‌شوند پس از انجام‌ خدمات توان‌بخشی و اعلام نتیجه توان‌بخشی یا اشتغال چنان چه‌ طبق نظر کمیسیون های پزشکی مذکور در ماده ۹۱ این قانون توانائی‌ خود را کلا یا بعضا از دست داده باشند به ترتیب زیر با آن ها رفتار خواهد شد:

هر گاه درجه کاهش قدرت کار بیمه‌شده شصت و شش درصد و بیشتر باشد از کار افتاده کلی شناخته می‌شود.

چنان چه میزان کاهش قدرت کار بیمه‌ شده بین سی و سه‌ تا شصت و شش درصد و به علت حادثه ناشی از کار باشد از کارافتاده جزئی شناخته می‌شود.

اگر درجه کاهش قدرت کار بیمه‌شده بین ده تا سی و سه‌ درصد بوده و موجب آن حادثه ناشی از کار باشد استحقاق دریافت غرامت نقص مقطوع را خواهد داشت.

ماده ۷۱

بیمه‌شده‌ای که در اثر حادثه ناشی از کار یا بیماری حرفه‌ای از کار افتاده کلی شناخته شود بدون در نظر گرفتن‌ مدت پرداخت حق بیمه استحقاق دریافت مستمری از کار افتادگی‌کلی ناشی از کار را خواهد داشت.

ماده ۷۲

میزان مستمری ماهانه از کارافتادگی کلی ناشی از کار عبارتست از یک سی‌ام مزد یا حقوق متوسط بیمه‌ شده‌ ضرب در سنوات پرداخت حق بیمه مشروط بر این که این مبلغ‌ از پنجاه درصد مزد یا حقوق متوسط ماهانه او کمتر و از صد درصد آن بیشتر نباشد.

در مورد بیمه‌ شدگانی که دارای همسر بوده‌ یا فرزند یا پدر یا مادر تحت تکفل داشته باشند و مستمری استحقاقی آن ها از شصت درصد مزد یا حقوق متوسط آن ها کمتر باشد علاوه بر آن معادل ده درصد مستمری استحقاقی به عنوان کمک مشروط بر آن که جمع مستمری و کمک از ۶۰% تجاوز نکند پرداخت خواهد شد.

تبصره‌: شوهر یا فرزند یا پدر یا مادر با شرایط زیر تحت تکفل‌ بیمه‌ شده محسوب می‌شوند.

سن شوهر از شصت سال متجاوز باشد و یا به تشخیص کمیسیون های پزشکی موضوع ماده ۹۱ این قانون از کار افتاده کلی بوده و در هر دو حالت به حکم این قانون مستمری دریافت ننمایدو معاش او توسط زن تامین شود.

فرزندان بیمه‌ شده که حائز شرایط مذکور در بند ۳ ماده ۵۸ این قانون باشند.

سن پدر از شصت و سن مادر از پنجاه و پنج سال بیشتر بوده یا این که به تشخیص کمیسیون های پزشکی موضوع ماده ۹۱ این‌قانون از کار افتاده باشند و معاش آن ها توسط بیمه‌ شده تامین و در هر حال به موجب این قانون مستمری دریافت ندارند.

تبصره‌: مزد یا حقوق متوسط ماهانه بیمه‌شده موضوع این ماده عبارت است از جمع کل مزد یا حقوق او که به ماخذ آن‌ حق بیمه دریافت گردیده ظرف هفتصد و بیست روز قبل از وقوع‌ حادثه ناشی از کار یا شروع بیماری حرفه‌ای که منجر به از کار افتادگی شده است تقسیم به روزهای کار ضرب در سی.

ماده ۷۳

به بیمه‌ شده‌ای که در اثر حادثه ناشی از کار بین سی و سه تا شصت و شش درصد توانایی کار خود را از دست داده باشد مستمری از کارافتادگی جزئی ناشی از کار پرداخت‌ خواهد شد. میزان مستمری عبارتست از حاصل ضرب درصد از کار افتادگی‌ در مبلغ مستمری از کار افتادگی کلی استحقاقی که طبق ماده‌۷۲ این قانون تعیین می‌گردد.

ماده ۷۴

بیمه‌ شده‌ای که در اثر حادثه ناشی از کار بین ده تا سی و سه درصد توانایی کار خود را از دست داده باشد استحقاق دریافت غرامت نقص عضو را خواهد داشت میزان این‌ غرامت عبارت است از سی و شش برابر مستمری استحقاقی مقرردر ماده ۷۲ این قانون ضرب در، درصد از کارافتادگی.

ماده ۷۵

بیمه‌ شده‌ای که ظرف ده سال قبل از وقوع حادثه غیر ناشی از کار یا ابتلاء به بیماری حداقل حق بیمه یک سال کار را که متضمن حق بیمه نود روز کار ظرف یک سال قبل از وقوع حادثه یا بیماری منجر به از کارافتادگی باشد پرداخت نموده باشد در صورت از کار افتادگی کلی حق استفاده از مستمری‌ از کارافتادگی کلی غیر ناشی از کار ماهانه را خواهد داشت.

تبصره‌: محاسبه متوسط دستمزد و مستمری از کار افتادگی موضوع‌ ماده فوق به ترتیب مقرر در ماده ۷۲ این قانون و تبصره۲ آن صورت خواهد گرفت.

فصل ششم – بازنشستگی

ماده ۷۶

مشمولین این قانون در صورت حائز بودن شرایط زیر حق استفاده از مستمری بازنشستگی‌ را خواهند داشت:

حداقل ده سال حق بیمه مقرر را قبل از تاریخ تقاضای بازنشستگی پرداخته باشند.

سن مرد به شصت سال تمام و سن زن به پنجاه و پنج سال‌ تمام رسیده باشد.

تبصره ۱: کسانی که ۳۰ سال تمام کار کرده و در هر مورد حق‌ بیمه مدت مزبور را به سازمان پرداخته باشند در صورتیکه سن‌ مردان ۵۰ سال و سن زنان ۴۵ سال تمام باشد می‌توانند تقاضای‌ مستمری بازنشستگی نمایند.

تبصره ۲:

الف ـ کارهای سخت و زیان‌آور کارهایی است که در آن ها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار غیر استاندارد بوده و در اثر اشتغال کارگر تنشی به مراتب بالاتراز ظرفیت های طبیعی (جسمی و روانی) در وی ایجاد می‌شود که نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن بوده و بتوان‌با به کارگیری تمهیدات فنی، مهندسی، بهداشتی و ایمنی و غیره صفت سخت و زیان‌آور بودن را از آن مشاغل کاهش دادیا حذف کرد.

۱ :کارفرمایان کلیه کارگاه های مشمول قانون تامین اجتماعی‌که تمام یا برخی از مشاغل آن ها حسب تشخیص مراجع ذی‌ربط ‌سخت و زیان‌آور اعلام شده است یا اعلام خواهد شد مکلف‌اند ظرف دو سال از تاریخ تصویب این قانون نسبت به ایمن‌ سازی عوامل شرایط محیط کار مطابق حد مجاز و استانداردهای مشخص شده در قانون کار و آیین‌ نامه‌های مربوطه و سایر قوانین موضوعه‌ در این زمینه اقدام کنند.

۲: کارفرمایان کارگاه های مشمول قانون تامین اجتماعی مکلف‌اند قبل از ارجاع کارهای سخت و زیان‌ آور به بیمه‌شدگان، ضمن انجام معاینات پزشکی آنان از لحاظ قابلیت و استعداد جسمانی‌ متناسب با نوع کارهای رجوع داده شده (موضوع ماده ۹۰ قانون‌ تامین اجتماعی)، نسبت به انجام معاینات دوره‌ای آنان که‌ حداقل در هر سال نباید کمتر از یک بار باشد، به منظور آگاهی‌ از روند سلامتی و تشخیص به هنگام بیماری و پیشگیری از فرسایش جسمی و روحی اقدام کنند. وزارتین بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و کار و امور اجتماعی مکلف‌اند تمهیدات لازم را در انجام این بند به وسیله کارفرمایان اعمال کنند.

ب: حمایت ها:

افرادی که حداقل ۲۰ سال متوالی و ۲۵ سال متناوب در کارهای سخت و زیان‌آور (مخل سلامتی) اشتغال داشته و در هر مورد حق‌ بیمه مدت مذکور را به سازمان پرداخته باشند، می‌توانند تقاضای مستمری بازنشستگی کنند، هر سال سابقه پرداخت حق‌ بیمه‌ در کارهای سخت و زیان‌آور یک و نیم سال محاسبه خواهد شد.
قانون تفسیر جزء (۱) بند (ب) تبصره (۲) ماده (۷۶) قانون تامین اجتماعی

موضوع استفساریه:

آیا مراد قانون گذار از عبارت «افرادی که حداقل بیست سال متوالی و بیست و پنج سال متناوب در کارهای سخت و زیان‌آور (مخل سلامت) اشتغال داشته باشند» در جزء (۱) بند (ب) اصلاحیه تبصره (۲) ماده (۷۶) قانون تامین اجتماعی مصوب ۳۰/۱۱/۱۳۷۹ مجلس شورای اسلامی داشتن حداقل ۷۳۰۰ روز اشتغال در یک یا چند شغل زیان‌آور در یک یا چند کارگاه است؟

پاسخ مجلس:

بلی، توالی اشتغال به قوت خود باقی است.

تفسیر فوق در جلسه علنی روز سه‌شنبه مورخ سوم اردیبهشت ماه یکهزار و سیصد و نود و دو مجلس شورای اسلامی تصویب شد و در تاریخ۱۱/۲/۱۳۹۲ به تأیید شورای نگهبان رسید.

رئیس مجلس شورای اسلامی ـ علی لاریجانی

در صورتی که بیمه‌شدگان موضوع این تبصره قبل از رسیدن‌به سن مقرر یا کمتر از ۲۰ سال سابقه خدمت دچار فرسایش جسمی و روحی ناشی از اشتغال در کارهای سخت و زیان‌آور شوند باتأیید کمیسیونهای پزشکی (موضوع ماده ۹۱ قانون تامین اجتماعی)با هر میزان سن و سابقه خدمت از مزایای مندرج در این تبصره برخوردار خواهند شد.

در مورد سایر بیمه‌ شدگان حداقل سابقه پرداخت حق‌ بیمه برای استفاده از مستمری بازنشستگی از تاریخ تصویب این قانون‌ هر سال یک سال افزایش خواهد یافت تا آن که این حداقل به بیست سال تمام برسد.

از تاریخ تصویب این قانون برای مشمولان این تبصره چهار درصد (۴%) به نرخ حق‌ بیمه در قانون تامین اجتماعی افزوده‌ خواهد شد که آن هم در صورت تقاضای مشمولان قانون، به‌طور یکجا یا به‌ طور اقساطی به وسیله کارفرمایان پرداخت خواهد شد.

تشخیص مشاغل سخت و زیان‌آور و چگونگی احراز توالی و تناوب‌ اشتغال، نحوه تشخیص فرسایش جسمی و روحی و سایر موارد مطروحه در این تبصره به موجب آیین‌نامه‌ای خواهد بود که حداکثر ظرف چهار ماه توسط سازمان تامین اجتماعی و وزارتخانه‌های‌کار و امور اجتماعی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تهیه‌ و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.

بیمه‌شدگانی که دارای سابقه پرداخت حق‌ بیمه در کارهای‌ سخت و زیان‌آور به تاریخ قبل از تاریخ تصویب این قانون‌ باشند می‌توانند با استفاده از مزایای این قانون درخواست‌ بازنشستگی نمایند. در این صورت با احراز شرایط توسط بیمه‌ شده،کارفرمایان مربوطه مکلف‌اند حق‌ بیمه مربوطه و میزان مستمری‌برقراری را تا احراز شرایط مندرج در تبصره ۲ و هم چنین چهاردرصد (۴%) میزان مستمری برقراری نسبت به سنوات قبل از تصویب‌ این قانون را یک جا به سازمان پرداخت نمایند.

تبصره ۳: بیمه‌شدگانی که دارای ۳۵ سال تمام سابقه پرداخت‌ حق بیمه باشند می‌توانند بدون در نظر گرفتن شرط سنی مقرردر قانون تقاضای بازنشستگی نمایند.

تبصره ۴: زنان کارگر با داشتن (۲۰) سال سابقه کار و (۴۲)سال سن به شرط پرداخت حق بیمه با (۲۰) روز حقوق می‌توانند بازنشسته شوند.

ماده ۷۷

میزان مستمری بازنشستگی عبارتست از یک سی‌ام متوسط مزد یا حقوق بیمه شده ضرب در سنوات پرداخت حق بیمه‌ مشروط بر آن که از (۳۰٫۳۵) سی‌وپنج، سی‌ام متوسط مزد یا حقوق‌ تجاوز ننماید.

تبصره‌: متوسط مزد یا حقوق برای محاسبه مستمری بازنشستگی‌ عبارتست از مجموع مزد یا حقوق بیمه شده که براساس آن حق‌ بیمه پرداخت گردیده ظرف آخرین دو سال پرداخت حق بیمه‌ تقسیم بر بیست و چهار.