قانون نظام جامع آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی
در این مقاله آشنا میشوید با: قانون نظام جامع آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی. تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
برای مشاوره در مورد قوانین، می توانید با وکیل در تماس باشید.
مواد قانونی آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی
ماده ۱
در اجرای بندهای (۱) و (۲) سیاست‌های کلی اشتغال و بندهای (د) و (هـ) ماده(۲۱ ) قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۸۹/۱۰/۱۵ و با توجه به سیاست‌های کلان و اسناد بالادستی به منظور گسترش شایستگی حرفه‌ای، ارتقای جایگاه آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی، کاهش فاصله سطح شایستگی نیروی کار کشور با سطح استاندارد جهانی، هماهنگی در سیاستگذاری کلان، مدیریت در برنامه ریزی آموزش‌های فنی، حرفه‌ای و مهارتی و تربیت نیروی کار شایسته، نظام آموزش و تربیت فنی وحرفه‌ای و مهارتی که در این قانون «نظام» نامیده می‌شود و چهارچوب صلاحیت حرفه‌ای ملی برای تحقق اهداف زیر ایجاد می‌شود:
۱ـ ترویج و تقویت فرهنگ کار، تولید، کارآفرینی و اخلاق حرفه‌ای مبتنی بر ارزش های اسلامی و ملی.
۲ـ آموزش و تربیت نیروی انسانی متخصص، ماهر و کار آمد متناسب با نیازهای بازار کار فعلی و آتی و ارتقای توان کارآفرینی.
۳ـ افزایش نقش آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و ایجاد هماهنگی و تعامل بین این نظام با سایر نظام های آموزشی و اقتصادی.
۴ـ کمک به تولید ثروت و کاهش فقر در جامعه از طریق توانمند سازی نیروی کار و کمک به افزایش اشتغال، خود اشتغالی و کاهش بیکاری.
۵ ـ ارتقای کیفیت آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی مبتنی بر چهارچوب صلاحیت حرفه‌ای ملی و کاهش فاصله میان سطح شایستگی‌های مورد نیاز فعلی و آتی بازار کار و شایستگی شاغلان در کشور.
۶ ـ فراهم سازی زمینه یادگیری مادام‌العمر افراد جامعه جهت دست‌یابی به عدالت آموزشی در حوزه شغل و حرفه.
۷ـ به کارگیری سودمندی‌های اجتماعی و فرهنگی آموزش‌های فنی و حرفه‌ای در راستای تعالی جمعیت با ایجاد سازگاری میان نظام های تربیتی و آموزش‌های عمومی و فنی و حرفه‌ای.
۸ ـ افزایش سهم سرمایه انسانی از طریق آموزش، مهارت، خلاقیت، کارآفرینی و تجربه در سهم بری عادلانه در زنجیره تولید تا مصرف.
۹ـ توانمند سازی نیروی کار در راستای محور قرار دادن رشد بهره وری در اقتصاد.
۱۰ـ فعال سازی سرمایه‌های انسانی به‌منظور توسعه کارآفرینی.
تبصره ـ دولت مکلف است تمهیدات لازم جهت آموزش و تربیت افراد جهت کسب شایستگی‌های نوآوری و کارآفرینی در این نظام را در راستای تحقق اهداف مذکور در بندهای (۱) و (۲) سیاست‌های کلی اشتغال و بندهای (۱) و (۵) سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، ظرف مدت شش‌ماه از تاریخ لازم الاجراء شدن این قانون تهیه و تصویب کند.
ماده ۲
اصطلاحات به کار رفته در این قانون دارای معانی مشروح زیر می‌باشند:
۱ـ آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی: کسب نگرش ها، مهارت های عملی، فهم و دانش مرتبط با حِرَف و مشاغل بخش های گوناگون اقتصادی و اجتماعی به همراه آموزش و تربیت عمومی است.
۲ـ نظام آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی: مجموعه‌ای از اجزاء و زیر نظام ها شامل قوانین و مقررات، مدیریت و برنامه ریزی، نیروی انسانی، پژوهش و ارزشیابی است که به صورت یکپارچه اهداف این قانون را در کشور اجراء می‌نماید.
۳ـ چهارچوب صلاحیت حرفه‌ای: چهارچوبی است که بر اساس شاخص های توافق‌شده، صلاحیت‌ها، مدارک و گواهینامه‌ها را در سطوح و انواع مختلف به صورتی منسجم به هم ارتباط می‌دهد. هم چنین مهارت و تجربه نیز در کنار دانش ارزشیابی می‌شوند. در این چهارچوب زمان و مکان یادگیری ارزش نسبتا کمتری دارا است.
تبصره ـ منظور از شاخص های توافق شده سطوح صلاحیت و توسعه حرفه‌ای ملی است که مورد توافق ذی نفعان اقتصادی، ارائه کنندگان آموزش های فنی و حرفه‌ای، کارشناسان خبره و نظام آموزشی باشد و توسط شورای عالی یا تحت نظر این نهاد تدوین خواهد شد.
۴ـ شورای عالی آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی: نهادی است ملی که وظیفه هماهنگی در سیاست گذاری و مدیریت در برنامه‌ریزی نظام آموزش و تربیت فنی و حرفه‌ای و مهارتی کشور را بر عهده دارد.
۵ ـ مرکز سنجش آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی و تعیین صلاحیت‌های حرفه‌ای: مرکزی است وابسته به شورای عالی که برای سنجش و ارزشیابی آموزش‌های موضوع این قانون و تعیین صلاحیت حرفه‌ای نیروی کار در سطح ملی و منطقه‌ای (استانی) ایجاد و تجهیز شده است.
۶ ـ جامعه هدف در آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی: دستگاه های حاکمیتی، مردم، بنگاه ها و مراکز تولیدی و خدماتی بخش های صنعت، خدمات، کشاورزی دولتی و غیر دولتی، اتحادیه‌ها، صنوف و تعاونی‌ها هستند، که از شایستگی‌ها و مهارت های ایجاد شده ناشی از این آموزش‌ها بهره مند می‌شوند.
۷ـ دستگاه های مجری آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی: تمام ارائه دهندگان دولتی، غیر دولتی، تعاونی‌ها و بنگاه های اقتصادی در قلمرو این آموزش‌ها، که ارائه دهنده آموزش‌های رسمی و غیر رسمی و سازمان نایافته هستند.
۸ ـ آموزش و تربیت فنی و حرفه‌ای و مهارتی رسمی: آموزشی است که جهت کسب شایستگی‌های حرفه‌ای و شغلی از دوره متوسطه نظام آموزشی و بالاتر توسط وزارت آموزش و پرورش و مؤسسات آموزش عالی از قبیل دانشگاه فنی و حرفه‌ای، دانشگاه جامع علمی کاربردی و دانشگاه آزاد اسلامی ارائه و به اخذ مدرک تحصیلی و حرفه‌ای مربوط منجر می‌شود. اتمام موفقیت آمیز هر سطح به همراه تجارب واقعی دنیای کار مجوز ورود به سطح بعدی آموزش‌ها است.
۹ـ آموزش و تربیت فنی و حرفه‌ای و مهارتی غیر رسمی: آموزشی است که در خارج از نظام آموزشی رسمی طبق برنامه‌ای مشخص ارائه و به اخذ گواهینامه شایستگی و صلاحیت شغلی می‌انجامد. این آموزش‌ها توسط سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای، دستگاه های اجرائی و بنگاه های اقتصادی ارائه می‌شود. نوع دیگر این آموزش‌ها به صورت فردی و سازمان نایافته جهت توسعه شایستگی‌ها و صلاحیت‌های شغلی و حرفه‌ای صورت می‌پذیرد. هر دو نوع این آموزش‌ها قابل ارزشیابی و همسطح سازی با آموزش‌های رسمی می‌باشد.
۱۰ـ واحد حرفه: مجموعه‌ای از حرفه‌ها در سطح صلاحیت ملی است. حرفه نیز مجموعه‌ای از مشاغل است که شباهت معقولی از نظر کارها، دانش، مهارت و نگرش های مورد نیاز دارد.
ماده ۳
آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی به صورت آموزش دولتی، غیر دولتی، نیمه دولتی (تعاملی) و مشارکت بین المللی، در قالب آموزش‌های حضوری (مستقیم)، نیمه حضوری و مجازی اجراء می‌گردد. مجریان این آموزش‌ها توسط شورای عالی آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی مذکور در جزء (۱) ماده (۵) این قانون نظارت و هدایت می‌شوند.
ماده ۴
وظایف نظام جهت تحقق اهداف به شرح زیر است:
۱ـ آموزش و تربیت نیروی انسانی کارآمد مورد نیاز در بخش های مختلف کشور.
۲ ـ طراحی، استقرار، به کارگیری، نظارت و ارزیابی چهارچوب صلاحیت‌های حرفه‌ای ملی جهت تضمین کیفیت.
۳ـ ایجاد هماهنگی در سیاستگذاری و مدیریت در برنامه‌ریزی فعالیت‌های آموزشی و تربیتی.
۴ـ طراحی و تدوین استانداردهای آموزشی، ارزشیابی و شایستگی حِرَف براساس استاندارد ملی و بین المللی طبقه بندی حِرَف و مشاغل.
۵ ـ زمینه سازی فرصت های برابر برای کسب شایستگی‌های حرفه‌ای.
۶ ـ ایجاد سازوکارهای لازم جهت مشارکت بهره برداران در کلیه مراحل و فرآیند آموزشی و تربیتی.
۷ـ ایجاد هماهنگی و نظارت بر بودجه‌ریزی و تخصیص منابع و تسهیلات به دستگاه های مجری این آموزش‌ها.
ماده ۵
ارکان نظام عبارت است از:
۱ـ شورای عالی آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی.
۲ـ دستگاه های مجری حاکمیتی آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی شامل ارائه دهندگان دولتی به شرح زیر:
الف ـ وزارت آموزش و پرورش.
ب ـ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
ج ـ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی.
د ـ وزارتخانه‌ها یا سازمان‌های دیگری که بر اساس قانون، وظیفه آموزش و تربیت متناسب با این نظام را بر عهده دارند.
۳ـ مجریان متصدی کارگزاری شامل ارائه دهندگان دولتی و غیر دولتی به شرح زیر:
الف ـ هنرستان‌های دوره آموزش متوسطه.
ب ـ دانشگاه های فنی و حرفه‌ای، علمی ـ کاربردی و مهارتی دوره آموزش عالی.
ج ـ مراکز آموزش مهارت موضوع ماده (۱۰۸) قانون کار، مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای، مؤسسات کارآموزی، آموزشگاه های فنی و حرفه‌ای آزاد، مراکز آموزش مهارت جوار کارخانه، مراکز آموزش روستایی و جهاد کشاورزی.
د ـ بنگاه های اقتصادی، مؤسسات تولیدی و خدماتی مشمول قانون کار.
هـ ـ دانشگاه های تربیت دبیر فنی و مراکز تربیت مربی.
و ـ مؤسسات و واحدهای تولیدی و خدماتی که به شیوه استاد شاگردی یا شیوه‌های دیگر بر اساس این قانون به تربیت کار آموز و کارورز می‌پردازند.
۴ـ انجمن‌های علمی حرفه‌ای و اتحادیه و صنوف حرفه‌ای و شغلی که بر اساس آیین‌نامه مصوب شورای عالی آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی تعیین می‌شوند.
تبصره ـ دستگاه های مجری آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی باید مقررات آموزشی خود را در چهارچوب این قانون اصلاح نمایند.
ماده ۶
شورای عالی آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی به ریاست معاون اول رئیس جمهور، بدون ایجاد تشکیلاتی جدید با نقش سیاستگذاری در چهارچوب اسناد بالادستی، برنامه‌ریزی کلان، تنظیم‌گری، تضمین کیفیت، طراحی و نظارت در اجرای نظام صلاحیت حرفه‌ای و نظارت بر آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی تشکیل می‌شود و اعضای آن به‌شرح زیر است:
۱ـ معاون اول رئیس‌جمهور (رئیس شورا) ۲ـ وزیر آموزش و پرورش ۳ـ وزیر علوم، تحقیقات و فناوری ۴ـ وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ۵ ـ وزیر صنعت، معدن و تجارت ۶ ـ وزیر جهاد کشاورزی ۷ـ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ۸ ـ وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ۹ـ رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور ۱۰ـ دو نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی (یک نفر از کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری و یک نفر از کمیسیون اجتماعی) با تصویب مجلس به عنوان ناظر ۱۱ـ رئیس اتاق تعاون ایران (بدون حق رای) ۱۲ـ رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران (بدون حق رای) ۱۳ـ رئیس اتاق اصناف ایران (بدون حق رای) ۱۴ـ سه نفر از متخصصین و صاحب نظران در آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی و بازار کار (بدون حق رای)
تبصره ۱ـ افراد موضوع بند (۱۴) به پیشنهاد دبیرخانه شورای عالی و تصویب اکثریت اعضای دارای حق رای شورای عالی انتخاب و با حکم معاون اول رئیس جمهور برای مدت چهار سال منصوب می‌شوند. انتخاب مجدد آنان بلامانع است.
تبصره ۲ـ دبیرخانه شورای مذکور با استفاده از نیروی انسانی و امکانات موجود در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مستقر و دبیر آن از میان مدیران مجرب دستگاه های اجرائی توسط معاون اول رئیس جمهور (بدون حق رای) منصوب می‌شود.
تبصره ۳ـ سایر وزرا حسب مورد به دعوت رئیس شورا (بدون حق رای) حضور می‌یابند.
ماده ۷
دولت موظف است با توجه به موارد زیر چهارچوب صلاحیت حرفه‌ای ملی را تهیه نماید و به تصویب هیات وزیران برساند:
۱ـ طراحی چهارچوب صلاحیت حرفه‌ای باید مبتنی بر شایستگی‌های حرفه‌ای شامل شایستگی های فنی، غیر فنی از قبیل اخلاق حرفه‌ای و شایستگی‌های عمومی باشد. شایستگی های حرفه‌ای باید بر اساس مجموعه‌ای منسجم از دانش، مهارت و نگرش مبتنی بر کارهای درون یک حرفه تدوین گردد. این طراحی باید تا بالاترین سطوح با توجه به نوع مشاغل و حِرَف و بر اساس نظام طبقه بندی مشاغل و حِرَف کشور انجام شود.
۲ـ کدگذاری حِرَف و مشاغل باید بر اساس آخرین نظام بین المللی طبقه بندی مشاغل و حِرَف مصوب سال ۲۰۰۸ میلادی سازمان جهانی کار انجام گیرد.
۳ـ توسعه حرفه‌ای در چهارچوب صلاحیت حرفه‌ای ملی باید زمینه تحرک پذیری افقی و عمودی در گروه های بزرگ شغلی را تا سطوح بالا فراهم آورد و سنجش یادگیری مادام العمر را امکان پذیر کند.
۴ـ تدوین و تصویب استانداردهای آموزش، ارزشیابی و شایستگی حرفه باید براساس چهارچوب صلاحیت حرفه‌ای ملی انجام شود.
۵ ـ مدارک و گواهینامه‌ها در نظام آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی باید مبتنی بر چهارچوب صلاحیت حرفه‌ای ملی اعطاء گردد.
ماده ۸
سطوح صلاحیت حرفه‌ای ملی هشت سطح است، که عبارت است از :
سطح ۱ـ سطح کارگر ساده.
سطح ۲ـ سطح کارگر ماهر.
سطح ۳ـ سطح کمک کاردان حرفه‌ای از قبیل کمک تکنسین.
سطح ۴ـ سطح کاردان حرفه‌ای از قبیل تکنسین.
سطح ۵ ـ سطح کاردان ارشد حرفه‌ای از قبیل کمک مهندس.
سطح ۶ ـ سطح کارشناس حرفه‌ای از قبیل مهندس حرفه‌ای.
سطح ۷ـ سطح کارشناس ارشد حرفه‌ای از قبیل مهندس ارشد حرفه‌ای.
سطح ۸ ـ سطح دکترای حرفه‌ای.
ماده ۹
تضمین کیفیت در نظام آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی براساس چهارچوب صلاحیت حرفه‌ای ملی انجام می‌پذیرد. به منظور سنجش و تشخیص شایستگی‌ها و صلاحیت‌های حرفه‌ای و شغلی، مراکز ملی سنجش زیر نظر شورای عالی و با مشارکت نظام های حرفه‌ای تشکیل می‌شود. مدارک صلاحیت حرفه‌ای و گواهینامه های شایستگی شغلی توسط این مرکز اعطاء می‌گردد.
تبصره ـ صلاحیت و شایستگی مجریان آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی توسط مرکز ملی سنجش تعیین می‌شود.
ماده ۱۰
اعتبارات اجرای آن بخش از وظایف نظام، مصرح در ماده (۴) این قانون که مستلزم بار مالی است، از محل بودجه دستگاه های ذی ربط مجری در چهارچوب وظایف قانونی آن ها تامین می‌شود.
ماده ۱۱
آیین نامه اجرائی این قانون ظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب آن توسط سازمان برنامه و بودجه کشور تهیه می‌شود و به تصویب هیات وزیران می‌رسد.
قانون فوق مشتمل بر یازده ماده و هفت تبصره در جلسه علنی روز چهارشنبه مورخ بیست و چهارم آبان ماه یکهزار و سیصد و نود و شش مجلس شورای اسلامی تصویب شد و در تاریخ ۱۳۹۶/۹/۸ به تایید شورای نگهبان رسید.
بدون دیدگاه