فهرست محتوایی مقاله

دادگاه نظامی یک و دو، ساختار، نحوه رسیدگی و صلاحیت آن

در این مقاله آشنا میشوید با: دادگاه نظامی یک و دو، ساختار، نحوه رسیدگی و صلاحیت آن، دادگاه نظامی چیست، انواع دادگاه نظامی، اعضای دادگاه نظامی، رسیدگی اشخاص در دادسرا و دادگاه نظامی، نحوه رسیدگی به اختلاف در دادگاه نظامی، جرایم افسران، اختلاف بین دادگاه نظامی و تشکیلات دادگاه نظامی زمان جنگ. تا پایان مقاله با ما همراه باشید.

برای مشاور حقوقی کیفری، می توانید با وکیل کیفری در ارتباط باشید.

دادگاه نظامی چیست؟

دادگاه نظامی برای اعمال قوانین نیرو های مسلح که بر اساس قوانین و مقررات نظامی اعمال می شود و افراد نظامی در این دادگاه در صورت ارتکاب جرم در حین انجام وظیفه و یا در حیطه شغلی خود مجازات خواهند شد. بیشترین پرونده های موجود در دادگاه نظامی مربوط به رعایت نکردن نظم می باشد. در کشور ما اجرا و ایجاد دادگاه های نظامی بر ذمه سازمان قضایی نیروی مسلح است. در ایران طبق ماده قانونی ۲۹۴ دادگاه های کیفری پنج دسته تقسیم خواهد شد.

دادگاه کیفری شماره یک و دو، دادگاه اطفال و نوجوان و دادگاه انقلاب و در نهایت دادگاه نظامی است. در مرکز هر استان دادگاه نظامی و دادسرا برای برقراری محاکمه های مربوطه تشکیل می شود و در شهرستان ها نیز در برخی از مواقع دادسرای نظامی تشکیل خواهد شد که به تصمیم و تشخیص قوه قضاییه ایجاد می شود.

برای مشاوره حقوقی با وکیل، می توانید با موسسه وکالت دادپویان در تماس باشید.

انواع دادگاه نظامی

به موجب آیین دادرسی کیفری دادگاه های نظامی عبارتند از: دادگاه نظامی دو، دادگاه های نظامی یک، دادگاه تجدید نظر نظامی، دادگاه های نظامی دو زمان جنگ، دادگاه های نظامی یک زمان جنگ و دادگاه ای تجدید نظر نظامی زمان جنگ است. که دادگاه های نظامی زمان جنگ همان طور که از عنوان آن مشخص است برای اعمال نظم و برخورد با خاطیان نظم در زمان جنگ برگزار می شود.

دادگاه نظامی دو مانند دادگاه کیفری دو از یک رئیس و کارشناس تشکیل خواهد شد. که در صورت نبودن شخص رئیس دادگاه توسط دادرس علی البدل اداره خواهد شد.
دادگاه های نظامی یک هم مانند دادگاه کیفری یک است که از یک رئیس و دو مستشار تشکیل خواهد شد. که مجموعا از سه نفر تشکیل می شود که در صورت بودن دو نفر از آن ها جلسه رسمیت پیدا می کند.

اعضای دادگاه تجدید نظر همانند دادگاه های نظامی یک و دادگاه تجدید نظر استان می باشد از دو مستشار و یک رئیس تشکیل می شود. رئیس این دادگاه ها از سوی رئیس قوه قضاییه تعیین خواهد شد و یکی از شرایط تعیین آن این است که باید حداقل ۱۵ سال سابقه کاری در سمت قضاوت داشته باشد. لازم به ذکر و یادآوری است که رئیس شعبه اول در دادگاه تجدید نظر نظامی استان رئیس سازمان قضایی نیروی مسلح است.

صلاحیت دادگاه نظامی یک

طبق ماده ۳۰۲ قانون آیین دادرسی جرایمی که مربوط به سلب حیات چه مجازات اعدام یا قصاص باشد و جرایمی با مجازات قطع عضو، جرایم مربوط به حبس ابد، جرایمی با مجازات تعزیری درجه چهارم بالاتر از آن در صلاحیت این دادگاه می باشد.

صلاحیت دادگاه نظامی دو

این دادگاه نظامی صلاحیت رسیدگی به تمامی جرایم ارتکابی را دارد و این مهم در ماده قانونی ۳۰۱ مطرح شده است. صلاحیت این دادگاه در چهار بند مطرح شده است. جرایمی که مجازات های آن مربوط به نوع ۵،۶،۷ است. رسیدگی به جرم های غیر عمدی علیه تمامیت جنسی با هر میزان از دیه تعیین شده همچنین رسیدگی به جرم های عمدی مرتکب شده علیه تمامیت جنسی که میزان دیه آن کمتر از یک سوم دیه کامل باشد و جرایمی که مجازات آنها حدی باشد در این دادگاه رسیدگی خواهد شد.

در ماده ۳۰۳ قانون آیین دادرسی جرایم و تبانی علیه جمهوری اسلامی ایران و جرایمی که بر خلاف امنیت خارجی، داخلی و محاربه باشد، توهین به بنیان گذار نظام جمهوری اسلامی، جرایمی که مربوط به مواد روان گردان، مواد مخدر، قاچاق اسلحه و هر گونه مهمات در این دادگاه مورد بررسی قرار می گیرد.

اعضای دادگاه نظامی

اعضای دادگاه نظـامی دو مثل دادگاه کیفری دو است. یعنی یک رئیس یا در صورت نبود رئیس، یک دادرس علی البدل دارد.

اعضای دادگاه نظـامی یک مثل دادگاه کیفری یک است. یعنی یک رئیس به علاوه دو عضو مستشار دارد که با حضور دو عضو رسمیت می‌ یابد.

اعضای دادگاه تجدیدنظر نظامی مثل دادگاه تجدیدنظر استان است.یعنی یک رئیس و دو عضو مستشار که با حضور دو عضو رسمیت می‌ یابد.

رسیدگی اشخاص در دادسرا و دادگاه نظامی

اشخاصی كه به جرايم آنان در دادسراها و دادگاه های نظامی رسيدگی می شود:

کارکنان ستاد کل نیروهای مسلح.
کارکنان ارتش جمهوری اسلامی ایران و سازمان های وابسته.
کارکنان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.
کارکنان وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح.
کارکنان وظیفه از شروع خدمت تا پایان آن.
محصلات مراکز آموزش نظامی و انتظامی و مراکز آموزش وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در داخل و خارج کشور.
کسانی که به طور موقت در خدمت نیروهای مسلح هستند و طبق قوانین استخدامی نیروهای مسلح در مدت مزبور از اعضا نیروهای مسلح محسوب می شوند.

نحوه رسیدگی به اختلاف در دادگاه نظامی

گاهی اوقات میان صلاحیت و یا عدم صلاحیت دادگاه ها اختلاف نظر به وجود خواهد آمد. در چنین حالتی چنان چه بین دادگاه های نظامی یک و دو یک استان اختلاف نظر وجود داشته باشد، نظر دادگاه نظامی یک قابل اتباع است. در حالتی که اختلاف مذکور میان دادگاه نظامی یک و دو زمان جنگ و در حوزه قضایی یک استان باشد، نظر دادگاه نظامی یک در این خصوص، لازم‌ الاتباع خواهد بود.

جرایم افسران در صلاحیت کدام مرجع می باشد؟

جرایم عمومی افسران، از سرتیپ و بالاتر از آن، فرماندهی تیپ های مستقل و سرتیپ دوم شاغل در محل های سرلشگری، در دادگاه کیفری استان قابل رسیدگی خواهد بود. و اما امکان تجدیدنظر خواهی از آرا دادگاه های نظامی خواهد بود.

چنان چه فرد مذکور به آرا دادگاه اعتراض داشته باشد، امکان تجدیدنظر خواهی وجود خواهد داشت. فقط دو دسته از جرایم شامل این موضوع نخواهند شد. جرایم تعزیری مربوط به درجه هشت و جرایمی که مستلزم پرداخت دیه کمتر از یک دهم دیه کامل هستند. به جز این دو مورد بقیه جرایم قابل تجدیدنظر خواهی خواهند بود.

اختلاف بین دادگاه‌ های نظامی

در صورت اختلاف در صلاحیت بین دادگاه های نظامی یک و دادگاه نظامی دو در حوزه قضایی یک استان، نظر دادگاه نظامی یک متبع است. در صورت اختلاف در صلاحیت بین دادگاه نظامی یک زمان جنگ و دادگاه نظامی دو زمان جنگ در حوزه قضایی یک استان، نظر دادگاه نظامی یک زمان جنگ لازم‌ الاتباع است.

تشکیلات دادگاه نظامی زمان جنگ

در زمان جنگ دادگاه های نظامی زمان جنگ با تصویب رئیس قوه قضائیه، به تعداد مورد نیاز و به منظور رسیدگی به جرایم مربوط به جنگ در محل قرارگاه‌ های عملیاتی، مراکز استان‌ ها یا سایر مناطق مورد نیاز تشکیل می شود.

دادگاه های نظامی دو، نظامی یک و تجدیدنظر نظامی تا هنگام تشکیل دادگاه های نظامی زمان جنگ، حسب مورد برابر مقررات دادرسی زمان جنگ، به جرایم مربوط به جنگ رسیدگی می‌کنند.

رئیس شعبه اول دادگاه تجدیدنظر نظامی زمان جنگ بر کلیه شعب دادگاه‌ها و دادسرای نظامی زمان جنگ، نظارت و ریاست اداری دارد و در غیاب وی ریاست اداری برعهده معاون وی و در غیاب آنان با دادستان نظامی زمان جنگ حوزه قضایی مربوط است.

در صورت هرگونه مشاوره حقوقی راجع به دعاوی حقوقی و دعاوی کیفری می توانید با وکیل آنلاین یا وکلای پایه یک دادگستری موسسه حقوقی دادپویان در سریعترین زمان ممکن، مشاوره حقوقی تلفنی یا مشاوره حقوقی حضوری داشته باشید.

ضمن مشورت با وکیل پایه یک دادگستری، سوال حل نشده ای برای شما باقی نمیماند. ضمن اینکه مشاوره با وکیل کارکشته دادپویان، با بیش از سیزده سال تجربه حرفه ای در تمام زمینه های حقوقی و کیفری، تمام راهکارهای لازم را به شما ارائه میدهند و اگر نیازی به تنظیم لایحه، تنظیم شکواییه، تنظیم دادخواست یا تنظیم اظهارنامه شد، وکیل میتواند آنرا برای شما تنظیم نماید و یا در صورت لزوم، میتوانید با اعطای وکالت نامه به وکیل انلاین، صفر تا صد پرونده را برای شما انجام دهند. مشاوره حقوقی آنلاین بهترین روش جهت مشاوره با وکیل پایه یک است.

طراحی سایت موسسه حقوقی دادپویان به گونه ای است که در سریعترین زمان ممکن و به راحتی بتوانید از مشاوره حقوقی با وکیل استفاده کنید.

دادپویان حامی شما عزیزان و بهترین موسسه حقوقی است که با بیش از سیزده سال تجربه فعالیت های حقوقی و با بیش از سی وکیل پایه یک، به صورت تخصصی مشاوره حقوقی میدهد و وکالت میکند.

به عنوان مثال، چهار وکیل ملکی دارد که صرفا فعالیت و تمرکز خود را در حوزه دعاوی ملکی گذاشته اند. پنج وکیل اداره کار دارد که صرفا تمرکز آنها دعاوی اداره کار است و به همین منوال دعاوی دیگر.

در صورت تمایل میتوانید پادکست جنایی دادپویان را هم دنبال کنید. این پادکست روایت پرونده های جنایی ایرانی است که به موسسه حقوقی دادپویان ارجاع شده است.

مهم ترین مقالات حقوقی دادپویان شامل: طنز حقوقی، رادیو حقوقی، کلیپ حقوقی، پکیج حقوقی، بسته حقوقی، بیمه حقوقی، فیلم حقوقی است که میتوانید در سایت حقوقی دادپویان مطالعه نمایید.