دستور موقت
در این مقاله با دستور موقت، اقسام دستور موقت، شرایط صدور دستور موقت، اعتراض به دستور موقت، رفع اثر از دستور موقت، تفاوت دستور موقت و تامین خواسته و مرجع صالح برای دستور موقت آشنا شوید.
در صورت هرگونه سوال راجع به دستور موقت می توانید با وکلای پایه یک دادگستری موسسه حقوقی دادپویان به صورت تلفنی یا حضوری مشاوره حقوقی داشته باشید.
رزرو آنلاین وقت مشاوره
تعریف دستور موقت
اگر از زمان اقامه دعوا تا صدور حکم مدت زمان زیادی طول کشد، احتمال ایجاد مشکلات جدید که مانع اجرا حکم شود افزایش می یابد. در این موارد خواهان می تواند درخواست صدور دستور موقت کند.
دادرسی فوری که از آن به دستور موقت نیز تعبیر شده، نوعی از رسیدگی است که سرعت، عدم ورود در ماهیت دعوا و حذف تشریفات، موضوع اصلی آن محسوب می‌شود.
دادرسی فوری یک دادرسی استثنایی است که در موارد خاص انجام می‌شود. در این گونه از موارد اگر دادگاه بخواهد از راه دادرسی متداول عمل کند، نه تنها به نتیجه مطلوبی نمی‌رسد بلکه ممکن است خسارت جبران ناپذیری نیز متوجه خواهان شود. از این رو خواهان مورد درخواست خود را از راه دادرسی فوری تعقیب می‌کند تا بدون تشریفات دادرسی و به صورت فوری بتواند از ورود زیان جلوگیری کند تا در ادامه از طریق دادرسی عادی بتواند حق خود را استیفا کند.
اقسام دستور موقت
دادرسی فوری به طور کلی بر سه قسم است.
- دادرسی فوری ممکن است دایر به توقیف مال باشد.
به عنوان مثال: در مواردی که نسبت به حقوق حاصله از ثبت، علامت تجاری یا حق اختراع، دعوایی اقامه شود، خواهان در ضمن دعوا، صدور دستور موقت مبنی بر توقیف محصولات تقلبی یا تقلیدی و عدم ساخت یا فروش آن را درخواست می‌کند. - این دستور ممکن است دایر به انجام عملی باشد.
به عنوان مثال: در اختلاف ساکنان مشاعی یا مجاور، یکی از آنان صدور دستور موقت را برای تعمیر کاری در ملک درخواست کند. - ممکن است دایر به جلوگیری از انجام امری باشد.
مانند: درخواست صدور حکم استیفای دین از اموال انتقال‌گیرنده در مورد فرار از تادیه دین که خواهان در ضمن آن از دادگاه بخواهد برای منع هر گونه نقل و انتقال مورد معامله تا ختم دادرسی و صدور حکم دستور موقت صادر کند.
شرایط صدور دستور موقت
از جمله شرایط اصلی صدور به حکم ماده 310 قانون آیین دادرسی مدنی، درخواست ذی نفع می‌باشد. پس اساسا ابتدا ذی نفع باید خواهان صدور چنین دستوری باشد و دادگاه راسا حق صدور آن را ندارد.
این دستور مستلزم رعایت تشریفات قانون آیین دادرسی مدنی نیست و بنابراین به صرف درخواست حتی به صورت شفاهی امکان صدور قرار وجود خواهد داشت که در این صورت دادگاه باید مراتب را در صورت مجلس قید نماید و به امضای درخواست کننده برساند.
شرط دیگر این است که صدور آن در اموری باشد که تعیین تکلیف آن فوریت دارد. در واقع فوریت داشتن امر از جمله شرایط صدور این دستور می‌باشد که مرجع صالح برای تشخیص فوریت یا عدم فوریت قاضی رسیدگی کننده خواهد بود. هم چنین هزینه دادرسی آن اگر ضمن دعوا دیگری طرح نشده باشد، باید پرداخت شود که هزینه آن معادل دعاوی غیرمالی و ناچیز است.
اعتراض به دستور موقت
اگر دادگاه درخواست را رد نماید نمی توان نسبت به رد درخواست صادره و همین طور اگر قبول نماید طرف مقابل نمی تواند نسبت به قبول درخواست صادره تجدیدنظر خواهی یا فرجام خواهی نماید، مگر اینکه نسبت به اصل رای اعتراض داشته باشید که در چنین شرایطی همراه با اصل خواسته می توانید نسبت به آن که رد یا قبول شده تجدیدنظر خواهی کنید. البته این در هیچ شرایطی قابل فرجام یعنی اعتراض در دیوان عالی کشور نخواهد بود.
رفع اثر از دستور موقت
پس از صدور و اجرای دستور در موارد ذیل خوانده می تواند درخواست رفع اثر از آن را مطرح کند.
- اگر این درخواست قبل از دادخواست دعوا اصلی مطرح شده و دادگاه با آن موافقت کرده و آن صادر کند، از زمان صدور خواهان 20 روز فرصت دارد دعوا اصلی را نیز اقامه کند در غیر این صورت خوانده (کسی که علیه او اجرا شده است) می تواند درخواست رفع آن را مطرح کند.
- زمانی است که پس از صدور و اجرا، خوانده تامینی مناسب با موضوع دستور موقت بدهد.
- زمانی است که موضوعی که علت صدور بوده است از بین رود یا رفع شود.
پرداخت خسارت احتمالی
بر اساس ماده 319 قانون آئین دادرسی مدنی، دادگاه وظیفه دارد برای جبران خسارت احتمالی که از دستور موقت حاصل می شود از مدعی تامین اخذ کند که در این صورت دستور موقت منوط به دادن تامین خسارت است. بنابراین به دادگاه تکلیف شده است که در هر مورد تصمیم بگیرد برای صدور این دستور از مدعی تامین بخواهد.
البته تعیین میزان خسارت احتمالی بر اثر اجرای دستور موقت نیز بر عهده قاضی است و هنگام تعیین مبلغ مذکور عامل زمان هم در نظر گرفته می شود. به این معنی که دادگاه باید با توجه به نوع دعوا و مدافعات احتمالی و سایر عوامل موثر در طول جریان رسیدگی مدت تقریبی دادرسی را در نظر بگیرد و براساس آن خسارت احتمالی خوانده را تامین کند.
تفاوت دستور موقت و تامین خواسته
- برای اجرای دستور موقت باید موافقت رئیس قوه قضائیه اخذ شود اما اجرای تامین خواسته نیاز به اخذ موافقت از ایشان ندارد.
- خسارت احتمالی در تامین خواسته وجه نقد است اما در دستور موقت می تواند وجه نقد یا مال باشد.
- موضوع دستور موقت مال، انجام عمل یا عدم انجام عمل است اما موضوع تامین خواسته باید مال معلوم یا عین معین باشد.
- احراز فوریت در تامین خواسته نیاز نیست اما در دستور موقت لازم است.
- اگر تامین خواسته قبل از دعوای اصلی درخواست شود خواهان باید ظرف ده روز دعوای اصلی را مطرح نماید اما در دستور موقت این مدت بیست روز خواهد بود.
مرجع صالح برای دستور موقت
سه دادگاه برای صدور صلاحیت دارند.
- دادگاهی که دعوا اصلی در آن مطرح شده است.
- دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به دعوا اصلی را دارد.
- دادگاهی است که موضوع این دستور در حوزه آن واقع شده است. (این مورد مربوط به زمانی است که موضوع دستور موقت اموال غیر منقول مثل زمین یا خانه باشد).
اگر در مقابل این درخواست دادگاه قرار رد درخواست را صادر کند به این معنا است که شما در انتخاب دادگاه صالح اشتباه کرده اید و آن را باید در دادگاه صالح مطرح کنید.
پیشنهاد ما به شما قبل از هر اقدام حقوقی یا کیفری، مشاوره رایگان با وکلای پایه یک دادگستری است که تا قبل از گرفتار شدن در دام حقوقی یا کیفری، بتوانید راه حل مناسبی را پیدا کنید. بهترین گزینه برای مشاوره حقوقی وکیل آنلاین است.
بدون دیدگاه