قانون هوای پاک
در این مقاله آشنا میشوید با: قانون هوای پاک. تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
برای مشاوره حقوقی در خصوص قوانین، می توانید با وکیل پایه یک دادگستری در تماس باشید.
مواد قانونی هوای پاک
ماده 1
اصطلاحات بهکار رفته در این قانون دارای معانی مشروح زیر است:
1- آلودگی هوا: عبارت است از انتشار یک یا چند آلاینده اعم از آلایندههای جامد، مایع، گاز، پرتوهای یونساز و غیر یونساز، بو و صدا در هوای آزاد، به صورت طبیعی یا انسان ساخت، به مقدار و مدتی که کیفیت هوا را به گونهای تغییر دهد که برای سلامت انسان و موجودات زنده، فرآیندهای بوم شناختی (اکولوژیکی) یا آثار و ابنیه زیانآور بوده و یا سبب از بین رفتن یا کاهش سطح رفاه عمومی گردد.
2- حدود مجاز انتشار آلایندهها: میزان مجاز خروجی آلایندهها از منابع آلوده کننده هوا.
3- منابع آلوده کننده هوا به شرح زیر عبارتند از:
– منابع طبیعی: شامل طوفانهای گرد و غبار، طوفانهای شن، آتش سوزی جنگلها و مراتع، آتشفشانها و هواویزهای دریایی میباشد.
– منابع انسان ساخت شامل:
الف) منابع متحرک: هرگونه منبعی از قبیل وسایل نقلیه موتوری و غیر موتوری که در اثر حرکت ایجاد آلودگی میکند.
ب) منابع ثابت: هرگونه منبعی از قبیل صنایع، عملیات معدنی، کشاورزی، بخشهای خدماتی، تجاری، اداری و خانگی که در محلی ثابت سبب انتشار آلایندهها میشود.
4 – سازمان: برای رعایت اختصار، در این قانون واژه «سازمان» به جای «سازمان حفاظت محیط زیست» آورده میشود.
5 – مواقع اضطراری: مواقعی است که با استمرار پایداری جوی (بر اساس اعلام سازمان هواشناسی) و یا افزایش میزان غلظت آلایندهها (بر اساس اعلام وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و با همکاری سازمان) شرایط به گونهای در کوتاه مدت، سلامت انسان و محیط زیست را دچار مخاطره جدی بنماید.
ماده 2
تمامی اشخاص، دستگاهها و مؤسسات اعم از دولتی و غیر دولتی و دستگاههایی که شمول قانون بر آن ها مستلزم ذکر و یا تصریح نام است و تمامی اشخاص مستقر در مناطق آزاد تجاری- صنعتی، مناطق ویژه اقتصادی، شهرکها و نواحی صنعتی موظفند تا مقررات این قانون را رعایت نمایند. سازمان مسئول نظارت بر حسن اجرای این قانون میباشد.
آییننامه فنی در زمینه کنترل و کاهش آلودگیهای موضوع این قانون توسط سازمان تهیه و به تصویب هیات وزیران میرسد.
ماده 3
در مواقع اضطرار، سازمان با همکاری وزارت کشور و تصویب هیات وزیران باید ممنوعیتها یا محدودیتهای موقت زمانی، مکانی و نوعی را برای پیشگیری از اثرات زیانبار و مقابله با منابع آلوده کننده هوا برقرار نماید و بلافاصله مراتب را از طریق رسانههای همگانی، به اطلاع عموم برساند. با برطرف شدن شرایط اضطراری و کاهش آلودگی هوا، سازمان نسبت به رفع ممنوعیت و محدودیت برقرار شده، اقدام و مراتب را به نحو مقتضی به عموم اطلاع میدهد.
تبصره 1– میزان و نحوه جریمه نقدی و توقف واحدهای مشمول متمرد از دستور سازمان و دارندگان وسایل نقلیه موتوری که وارد محدوده ممنوعه میشوند بنابر پیشنهاد مشترک سازمان و نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران به تصویب هیات وزیران رسیده و جهت اقدام قانونی لازم به مجلس شورای اسلامی ارسال میگردد.
تبصره 2– در این شرایط تمامی دستگاهها و ارگانهای ذیربط در محدوده ضوابط قانونی موظف به همکاری و رعایت الزامات اعلامی سازمان میباشند. مسئولان و مدیران مستنکف از این حکم، مشمول ماده (576) قانون مجازات اسلامی (کتاب پنجم- تعزیرات) میشوند.
تبصره 3– سازمان موظف است آییننامه اجرایی مدیریت شرایط اضطرار و بهروزرسانی آن را با همکاری وزارتخانههای «بهداشت، درمان و آموزش پزشکی»، «کشور» و «صنعت، معدن و تجارت» و نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران تهیه کند و حداکثر شش ماه پس از ابلاغ این قانون به تصویب هیات وزیران برساند.
ماده 4
تولید انواع وسایل نقلیه موتوری و واردات آن ها مستلزم رعایت حدود مجاز انتشار آلایندههای موضوع این قانون، اعلامی از سوی سازمان میباشد.
استاندارد ساخت و تولید حد مجاز مصرف سوخت و واردات قطعات واجد استاندارد مرتبط با احتراق و یا مؤثر بر آلایندگی وسایل نقلیه از قبیل اگزوز، صافی (فیلتر) و واکنش ساز (کاتالیست) توسط سازمان ملی استاندارد ایران تعیین، کنترل و نظارت میشود و با متخلفان برخورد قانونی صورت میگیرد.
شماره گذاری انواع وسایل نقلیه موتوری اعم از داخلی و وارداتی مستلزم رعایت حدود مجاز انتشار آلایندههای موضوع این قانون و أخذ تأییدیه سازمان میباشد. سازمان موظف است از ادامه تولید و ورود وسایل نقلیهای که حدود مجاز انتشار آلایندههای تعریف شده موضوع این قانون را رعایت نمینمایند، جلوگیری نماید. پیش فروش یا فروش این گونه وسایل نقلیه موتوری ممنوع است.
تبصره – سازمان مکلف است با همکاری سازمان ملی استاندارد ایران طی مدت اجرای قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، حدود مجاز انتشار آلایندهها را به استاندارد روز دنیا ارتقاء دهد.
ماده 5
تمامی خودروسازهای داخلی و وارد کنندگان خودروهای خارجی مکلفند خودروهای مشتریان خود را تا حداقل دوسال تمام یا چهل هزار کیلومتر (به مجرد تحقق هر کدام از آن ها) ضمانت (گارانتی) کامل نمایند. کلیه قطعات، لوازم و تجهیزات مکانیکی، الکترونیکی، هشداردهنده و تعویضی متعلق به خودروها که وظیفه کنترل انتشار آلایندههای خودرو را بر عهده دارند در طی این مدت مشمول ضمانت کامل میباشند و درصورت خرابی، هزینه اصلاح، تعمیر، تنظیم و تعویض قطعه، بهصورت رایگان، حسب مورد برعهده خودروساز داخلی یا نمایندگی خودروساز خارجی است.
تبصره– وارد کنندگان و عرضهکنندگان خودروهای خارجی مکلفند علاوه بر رعایت حداقل ضمانت مندرج در این ماده، سایر خدمات و ضمانتهای مازاد شرکت سازنده را نسبت به بهره برداران داخلی اعمال نمایند.
ماده ۶
بهمنظور اطمینان از صحت عملکرد خودرو در زمینههای فنی و ایمنی و کنترل آلایندههای هوا و صدا، انجام معاینه فنی کلیه وسایل نقلیه موتوری اعم از سبک، نیمه سنگین، سنگین، موتورسیکلت که توسط بخشهای دولتی، عمومی و غیر دولتی به کار گرفته میشوند، در دورههای زمانی منظم و توسط مراکز مورد تایید سازمان الزامی است.
تبصره 1– دوره معافیت انجام معاینه فنی، از زمان تولید، برای وسایلنقلیه شخصی و دولتی چهار سال و برای وسایل نقلیه عمومی یک سال تعیین میشود.
راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی موظف است درصورتیکه دارنده وسایل نقلیه موضوع این ماده با اتمام دوره معافیت یا انقضای اعتبار گواهی معاینه فنی از مراجعه به مراکز مجاز معاینه فنی و دریافت گواهی معاینه فنی خودداری نماید، ضمن متوقف نمودن خودرو، در ازای هر روز تردد بدون گواهی مذکور، نسبت به صدور قبض جریمه مطابق با قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی جهت دارنده خودرو اقدام نماید.
تبصره 2– در صورتی که متصدیان و کارکنان مراکز مجاز معاینه فنی و یا ماموران و ناظران بر عملکرد آنان، بر خلاف مقررات موضوع این ماده، اقدام به صدور گواهی معاینه فنی نمایند به حداکثر مجازات جرم صدور گواهی خلاف واقع، موضوع ماده (540) قانون مجازات اسلامی (کتاب پنجم- تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده مصوب 1375/2/3 و اصلاحات و الحاقات بعدی) محکوم میشوند.
تبصره 3– مراکز معاینه فنی که از ضوابط تاسیس، فعالیت و تعرفه انجام معاینات مربوط تخلف نمایند با اعلام سازمان، وزارت کشور یا وزارت راه و شهرسازی به جزای نقدی درجه شش موضوع ماده (19) قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/1/2 محکوم و درصورت تکرار تخلف حسب مورد به تعلیق پروانه فعالیت از یک ماه تا یکسال و یا لغو دائم پروانه فعالیت محکوم میشوند.
وجوه حاصل از اجرای این ماده پس از واریز به خزانه در چهارچوب قوانین بودجه سنواتی جهت ساماندهی، آموزش و ارتقای نظارت بر مراکز معاینه فنی توسط سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور و سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای به مصرف میرسد.
تبصره 4– نرخ بهای خدمات صدور گواهی معاینه فنی موضوع این ماده توسط وزارتخانههای کشور و راه و شهرسازی تعیین و به تصویب هیات وزیران میرسد.
تبصره 5– صدور گواهی معاینه فنی وسایل نقلیه ریلی، هوایی و دریایی بر اساس استانداردها و ضوابط سازمانهای بین المللی مرتبط توسط دستگاه اجرایی ذیربط انجام میگیرد و مسئولیت کنترل و نظارت بر گواهینامه مذکور بر عهده سازمان است.
تبصره 6– فروشندگان خودرو مکلفند در هنگام انجام معامله، نسبت به ارایه گواهی معتبر معاینه فنی اقدام نمایند.
ماده 7
شهرداریها، نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، وزارتخانهها و سازمانهای ذیربط موظفند نحوه تردد وسایلنقلیه موتوری و سامانه (سیستم) حملونقل شهری را به صورتی طراحی و ساماندهی کنند که ضمن کاهش آلودگی هوا جوابگوی سفرهای روزانه شهری باشد.
تبصره ـ آیین نامه اجرایی این ماده که در برگیرنده ساعات و محدوده مجاز تردد شهری، پیشبینی استفاده مطلوب و بیشتر از وسایل نقلیه عمومی میباشد توسط وزارت کشور، نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و سازمان حداکثر ظرف مدت سه ماه از تاریخ ابلاغ این قانون تهیه میشود و به تصویب هیات وزیران میرسد.
ماده 8
تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی مالک وسایل نقلیه موتوری اعم از سبک، نیمه سنگین، سنگین، موتورسیکلت مکلفند وسایل نقلیه خود را پس از رسیدن به سن فرسودگی از رده خارج کنند و مسئولیت خود را از این جهت، نزد یکی از مؤسسات بیمه داخلی تحت نظارت بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران بیمه کنند. تعیین سن فرسودگی و بیمه انواع وسایل نقلیه موتوری موضوع این ماده بر اساس آیین نامهای است که حداکثر ظرف مدت سه ماه پس از ابلاغ این قانون به پیشنهاد مشترک سازمان و وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان ملی استاندارد ایران و بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران به تصویب هیات وزیران میرسد.
حمل بار و مسافر، صدور گواهی معاینه فنی، تخصیص بیمه شخص ثالث، خرید و فروش، نقل و انتقال و تردد وسایل نقلیه موتوری فرسوده ممنوع میباشد. پلیس راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران خودروهای فرسوده را به ازای هر روز تردد با عنوان ورود و تردد وسایل نقلیه غیر مجاز در معابر، محدودهها و مناطقی که ممنوع اعلام شده است، جریمه میکند.
تبصره 1– دولت موظف است از محل صرفهجویی حاصل از بهبود و مدیریت سوخت ناشی از اجرای این قانون، ساز و کار و تسهیلات لازم جهت جایگزینی خودروهای فرسوده حمل و نقل عمومی با خودروهای نو را فراهم کند.
تبصره 2– دولت مکلف است در بودجه سالانه ردیفی به منظور اعطای تسهیلات ارزان قیمت جهت جایگزین کردن خودروها و موتورسیکلتهای فرسوده موجود با کارمزد چهار درصد (4%) با بازپرداخت ده ساله تعیین کند و به تصویب مجلس شورای اسلامی برساند.
ماده 9
وزارت کشور موظف است با همکاری وزارتخانههای صنعت، معدن و تجارت و امور اقتصادی و دارایی (گمرک جمهوری اسلامی ایران)، زمینه نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی شهری با اولویت شهرهای بالای دویست هزار نفر جمعیت را ظرف مدت پنج سال از محل منابع درآمدی ماده (6) این قانون از طریق کمک بلاعوض، یارانه، تسهیلات یا صفر نمودن سود بازرگانی واردات خودروهای برقی- بنزینی (هیبریدی) و خودروهای الکتریکی و موتورسیکلت برقی، به انجام برساند.
تبصره – خودروهای برقی- بنزینی، موتورسیکلت و خودروهای الکتریکی تولید داخل از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف میباشند.
ماده 10
وزارت کشور موظف است از محل درآمدهای عمومی شهرداریها و بودجه عمومی خود در قانون بودجه (هر یک به میزان پنجاه درصد)، ناوگان حمل و نقل عمومی درون شهری را به میزان سالانه پنج درصد (5%) با اولویت کلان شهرها و شهرهای بالای پانصد هزار نفر جمعیت افزایش دهد.
ماده 11
هر گونه احداث، توسعه، تغییر خط تولید و تغییر محل واحدهای تولیدی، صنعتی و معدنی مستلزم رعایت مقررات ابلاغی از سوی سازمان میباشد. سازمان موظف است حداکثر ظرف مدت یک ماه استعلامهای درخواست جواز تاسیس و بهره برداری را پاسخ دهد و درصورت عدم موافقت آن سازمان، دلایل آن را به استعلام کننده به صورت کتبی ارایه کند. عدم پاسخ در مدت یاد شده، به منزله تایید میباشد.
در هر استان کمیسیونی با عضویت یکی از معاونان استاندار با تعیین استاندار (رییس)، مدیرکل محیط زیست استان (دبیر)، مدیرکل استاندارد و تحقیقات صنعتی استان، مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان، رییس سازمان جهاد کشاورزی استان، مدیرکل سازمان بازرسی استان و فرماندار مربوطه تشکیل میشود.
درصورت اعتراض متقاضی مرجع استانی فوق به اختلافات فیما بین حداکثر ظرف مدت یک ماه رسیدگی میکند و در صورت آلاینده نبودن (بر اساس قوانین و دستور العملهای ابلاغی سازمان)، مجوز مقتضی را صادر و در غیر این صورت تقاضا را رد میکند. دبیرخانه کمیسیون در اداره کل حفاظت محیط زیست هر استان مستقر میباشد.
تبصره ۱- کمیسیون مکلف است مبنای نظرات خود را در مورد موضوع این ماده از جمله در خصوص محدوده، حریم و فاصله با شهر و روستا را صرفا با توجه به آلایندگی آن ها تعیین کند.
تبصره 2– متخلفان از مصوبات و تصمیمات سازمان و کمیسیون (در صورت بررسی در کمیسیون) ضمن پرداخت جریمه رفع آلایندگی، مکلف به جبران خسارت وارده میباشند.
درصورت عدم جبران و یا تمرد از تصمیمات سازمان و یا کمیسیون، موضوع مجددا در کمیسیون مطرح میشود و با تصویب کمیسیون، ضمن توقف فعالیت با شکایت اداره کل محیط زیست متخلف به مرجع قضایی معرفی میشود و با حکم این مرجع به جزای نقدی درجه چهار موضوع ماده (19) قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/2/1 محکوم میشود.
تبصره 3– واحدها و پروژههای بزرگ و متوسط درحال فعالیت یا جدید که بر حسب قوانین و مقررات مشمول ارزیابی زیست محیطی میباشند، موظف به نصب و راهاندازی سامانههای پایش بر خط لحظهای (آنلاین) و ارسال اطلاعات روزآمد به مرکز پایش سازمان میباشند. صدور و تمدید پروانههای بهرهبرداری آن ها، منوط به اجرای این تبصره است.
تبصره 4– کلیه مراکز، واحدهای صنعتی و تولیدی، حسب تشخیص سازمان مکلفند نسبت به نمونه برداری و اندازهگیری آلودگی هوا، در فاصله زمانی ممکن و در چهارچوب خوداظهاری، در پایش اقدام کنند.
ماده 12
سازمان مکلف است که تمامی مراکز و واحدهای صنعتی، تولیدی، عملیات معدنی، خدماتی، عمومی و کارگاهی را که آلودگی آن ها بیش از حد مجاز مصوب است، مشخص نموده و مراتب را با تعیین نوع، میزان آلودگی، وسعت منطقه تحت تاثیر و حساسیت منطقه به مالکان یا مسئولان یا مدیران عامل و یا بالاترین مقام تصمیمگیر واحد ابلاغ کند تا در مهلت معینی که توسط سازمان تعیین میشود نسبت به رفع آلودگی یا تغییر تولید یا تغییر فرآیند تولید یا تعطیلی کار و فعالیت خود (بر اساس نوع آلودگی و ماهیت فرآیند کنترلی) اقدام نمایند. در طی مدت تعیین تکلیف این واحدها، طبق مفاد این قانون، به واحدهای مذکور، جریمه ایجاد و انتشار آلودگی تعلق میگیرد.
تبصره 1– تصمیمگیری در خصوص تعطیلی کامل کار و فعالیت کارخانجات، معادن بزرگ و واحدهای آلاینده بزرگ که تأثیرات ملی و منطقهای دارند بر عهده ستادی متشکل از وزیر صنعت، معدن و تجارت، رییس سازمان، استاندار و بالاترین مقام دستگاه ذیربط است.
تبصره 2– درصورت عدم اجرای مفاد این ماده، در پایان مهلت مقرر، سازمان از ادامه فعالیت آن ها جلوگیری نموده و متخلف را جهت پیگرد قضایی، طبق مفاد این قانون به مرجع صالح قضایی معرفی میکند. واحد تولیدی علاوه بر جبران خسارات وارده به پرداخت جریمه نقدی معادل سه تا پنج برابر خسارات وارده به محیط زیست محکوم میشود.
مجازات مقرر در این تبصره در خصوص مالکان، مسئولان و مدیران کارخانجات، واحدها و کارگاههای تولیدی، صنایع نفتی و گازی، نیروگاهها و سایر واحدهای تولیدی، خدماتی و معدنی آلوده کننده نیز که پس از تعطیلی، رأسا و بدون کسب اجازه از سازمان مبادرت به بازگشایی و ادامه فعالیت آن ها نمایند، اعمال میشود.
تبصره 3– حدود مجاز انتشار آلایندههای هوا توسط سازمان پیشنهاد میشود و به تصویب هیات وزیران میرسد.
ماده 13
حداکثر یک سال پس از لازم الاجراء شدن این قانون، تمامی مراکز صنعتی، تولیدی، عملیات معدنی، خدماتی، عمومی و کارگاهی اعم از دولتی و غیر دولتی موظفند از سوخت استاندارد مصوب استفاده کنند. درصورت عدم وجود سوخت مناسب، واحدهای مذکور مکلفند به هر نحو ممکن ترتیبی اتخاذ نمایند تا آلایندههای منتشره، در حدود مجاز انتشار آلایندههای هوا باشد.
ماده 14
در مواردی که کاهش یا از بین بردن آلودگی ناشی از مراکز صنعتی، تولیدی، معدنی، خدماتی، عمومی و کارگاهی به تشخیص سازمان فقط از طریق انتقال تمام یا بخشی از خطوط تولید یا تاسیسات یا اماکن آن ها به نقاط مناسب امکان پذیر میباشد و یا فعالیت مراکز مذکور در مناطق مسکونی سلامت ساکنان آن مناطق را به خطر بیاندازد، مالکان و مدیران واحد موظفند در مهلت تعیین شده در طرح انتقال، نسبت به انتقال واحد مربوطه اقدام کنند. مستنکف از مفاد این ماده به پرداخت جزای نقدی معادل سه درصد (3%) درآمد سالانه ناخالص همان واحد محکوم میشود.
تبصره– مکان، زمان، مهلت و منابع اعتباری و تسهیلات و تشویقات لازم جهت انتقال واحدهای فوق الذکر بر اساس آیین نامهای است که با پیشنهاد سازمان و با همکاری وزارتخانههای ذیربط حداکثر ظرف مدت سه ماه از تاریخ ابلاغ این قانون تهیه میشود و به تصویب هیات وزیران میرسد.
ماده 15
شهرکها، مراکز و واحدهای صنعتی و تولیدی جدید الاحداث مکلفند بر حسب اقلیم، حداقل ده درصد (10%) از فضای تخصیص داده شده جهت احداث واحد مربوطه را به ایجاد فضای سبز مشجر و غرس درختان مناسب منطقه اختصاص دهند. بهره برداری از واحدهای مذکور منوط به رعایت این ماده و تایید آن توسط سازمان است.
ماده 16
کسانی که از انجام بازرسی ماموران سازمان برای نمونه برداری و تعیین میزان آلودگی ناشی از فعالیت مراکز صنعتی، تولیدی، معدنی، خدماتی، عمومی و کارگاهی ممانعت کنند و یا اسناد و مدارک و اطلاعات مورد نیاز سازمان را در اختیار ایشان نگذارند و یا اسناد و مدارک و اطلاعات خلاف واقع ارایه نمایند، به حداقل جزای نقدی درجه هفت و درصورت تکرار به حداقل جزای نقدی درجه چهار موضوع ماده (19) قانون مجازات اسلامی محکوم میشوند.
تبصره 1– تمامی مراکز و واحدهای متوسط پنجاه نفر به بالا موضوع این قانون برای انجام امور مربوط به نمونه برداری، اندازهگیری، پایش و کنترل مستمر آلودگی هوا مکلف به ایجاد واحد سلامت، بهداشت و محیط زیست (HSE) و به کارگیری متخصص محیط زیست میباشند.
تبصره 2– آزمایشگاه های معتمد و همکار نیز درصورت ارایه گزارش غیر واقع، به جزای نقدی درجه شش موضوع ماده (19) قانون مجازات اسلامی محکوم و درصورت تکرار، تعلیق یا لغو امتیاز میشوند.
تبصره 3 – بازرسی سازمان از مراکز طبقه بندی شده، مطابق آیین نامهای است که به پیشنهاد مشترک سازمان، وزارتخانههای «دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح» و «اطلاعات» و سازمان انرژی اتمی حداکثر ظرف مدت سهماه از تاریخ ابلاغ این قانون تهیه میشود و به تصویب هیات وزیران میرسد.
ماده 17
تمامی بهره برداران منابع ثابت آلوده کننده هوا، ملزم به رعایت حدود مجاز انتشار آلایندهها در موتورخانهها و سامانههای احتراقی خود هستند. هم چنین این مراکز مکلفند ضمن اتخاذ تدابیر لازم جهت جلوگیری از انتشار آلایندهها در هوای آزاد، از سوخت مناسب (ترجیحا گاز شهری) استفاده کنند و ملزم به انجام معاینه فنی سالانه سامانه موتورخانه و سامانههای احتراقی توسط شرکتهای تایید صلاحیت شده از سوی سازمان ملی استاندارد ایران، مطابق با حدود مجاز انتشار آلایندهها میباشند.
تبصره 1– مالکان، مسئولان یا رؤسای مراکز اداری، بهداشتی، درمانی، خدماتی، عمومی و تجاری که موجبات آلودگی هوا را فراهم کنند در صورتی که پس از یک مرتبه تذکر کتبی توسط سازمان، اقدامی برای رفع آلودگی در مهلت مقرر انجام ندهند، به جزای نقدی درجه هشت موضوع ماده (19) قانون مجازات اسلامی حسب مورد محکوم میشوند و درصورت تکرار، علاوه بر حداکثر جزای نقدی مذکور، با درخواست سازمان و حکم مرجع قضایی صالح به تعطیلی موقت از شش ماه تا دوسال محکوم میشوند.
تبصره 2– منابع آلاینده خانگی در کلان شهرهای بالای پانصدهزار نفر جمعیت، صرفا مشمول جزای نقدی میشوند.
تبصره 3– آیین نامه اجرایی این ماده از جمله روشهای تشویقی در مرحله نخست و سپس روشهای الزام آور و نحوه نظارت بر اجرای آن و هزینههای معاینات مراکز معاینههای دورهای موضوع این ماده توسط سازمان با همکاری وزارتخانههای نفت، کشور، راه و شهرسازی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان ملی استاندارد ایران ظرف مدت سه ماه از تاریخ ابلاغ این قانون تدوین میشود و به تصویب هیات وزیران میرسد.
ماده 18
وزارت نفت مکلف است حداکثر تا سهسال پس از لازم الاجراء شدن این قانون، سوخت تولیدی کشور از جمله بنزین، نفت گاز، نفت کوره و نفت سفید را مطابق با استاندارد ملی مصوب عرضه کند. سازمان مکلف است از تولید سوخت غیر استاندارد جلوگیری نماید.
پس از مهلت موضوع این قانون، سازمان ملی استاندارد موظف است از واردات سوخت فاقد استاندارد ملی جلوگیری به عمل آورد. وزارت نفت، سازمان ملی استاندارد ایران و سازمان موظفند گزارش عملکرد موضوع این ماده را هر شش ماه یک بار منتشر کنند.
ماده 19
وزارت نیرو مکلف است نسبت به توسعه، تولید و عرضه انرژیهای تجدید پذیر و پاک بهینه به نحوی اقدام نماید که حداقل سی درصد (30%) افزایش سالانه ظرفیت مورد نیاز برق کشور از انرژیهای تجدید پذیر تامین شود.
ماده 20
انباشت پسماندهای بیمارستانی و صنعتی در معابر عمومی و فضای باز یا سوزاندن آن ها و انباشتن پسماندهای خانگی و ساختمانی در معابر عمومی و فضای باز خارج از مکانهای تعیین شده توسط شهرداریها و دهیاریها یا سوزاندن آن ها و هم چنین سوزاندن بقایای گیاهی اراضی زراعی پس از برداشت محصول ممنوع بوده و متخلف حسب مورد به جزای نقدی درجه شش موضوع ماده (19) قانون مجازات اسلامی محکوم میشود.
وزارت جهاد کشاورزی مکلف است مفاد این ماده را به طرق مقتضی به اطلاع بهره برداران بخش کشاورزی، عشایری و منابع طبیعی برساند.
تبصره ۱- تعاریف پسماندهای مندرج در این ماده مطابق قانون مدیریت پسماند مصوب 1383/2/20 میباشد.
تبصره 2– دولت و شهرداریها موظفند ظرف مدت سهسال پس از ابلاغ این قانون برای شهرهای مختلف زمینههای تبدیل این پسماندها به انرژی یا کود را با کمک بخش خصوصی فراهم کنند.
تبصره 3– در موارد استثنایی که آتش زدن نباتات یا بقایای گیاهی تنها راه دفع آفات و بیماریها و آلودگیهای گیاهی باشد، بر اساس شرایطی که توسط وزارت جهاد کشاورزی و با تایید سازمان تدوین و ابلاغ میشود، اقدام میگردد.
ماده 21
وزارت راه و شهرسازی موظف است هنگام تهیه طرحهای جامع و تفصیلی شهرها، شهرکها و شهرهای جدید و طرحهای هادی روستایی یا توسعه این مناطق، به نحوی برنامهریزی کند که فصل جداگانهای از مطالعات طرح به بررسی مسائل زیست محیطی اختصاص یابد و طراحی شهرها و شهرکها و مجتمعهای مسکونی از نظر فضای سبز و فضای باز، همجواری کاربریها و رعایت حریمهای قانونی، شبکه معابر و حمل و نقل، ضوابط تراکم ساختمانی، متناسب با شرایط اقلیمی، معیارهای زیست محیطی مورد تایید سازمان و ضوابط، شرایط و استانداردهای پیوست سلامت مورد تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشد.
ماده 22
حداکثر تا ده سال پس از ابلاغ این قانون، شهرداریهای شهرهای بالای پنجاه هزار نفر جمعیت موظفند با همکاری وزارت نیرو و ادارات منابع طبیعی شهرستان، سرانه فضای سبز خود را حداقل به پانزده متر مربع برسانند. تولید و تامین نهال مورد نیاز (گونههای با نیاز آب کم، مقاوم و بومی) بر عهده ادارات منابع طبیعی و عملیات کاشت، نگهداری و بهره برداری بر عهده شهرداریها میباشد. وزارت نیرو موظف به تامین منابع آب مورد نیاز از محل پساب شهر ذیربط، مشروط به استفاده از روشهای نوین آبیاری توسط شهرداری میباشد.
آیین نامه اجرایی این ماده ظرف مدت شش ماه از تاریخ ابلاغ این قانون توسط وزارت کشور با همکاری وزارتخانه های نیرو، جهاد کشاورزی، راه و شهرسازی و سازمان تهیه میشود و به تصویب هیات وزیران میرسد.
ماده 23
دولت مکلف است با رعایت اصل هفتاد و هفت (77) قانون اساسی بهمنظور ایجاد همکاری منطقهای و بین المللی جهت جلوگیری از ایجاد رخداد گرد و غبار و نیز کاهش خسارات و پیامدهای مخرب آن در سطح کشور و منطقه با هماهنگی و همکاری نهادهای بین المللی ذیربط و مشارکت کشورهای مؤثر و متأثر منطقه، اقدامات لازم را به عمل آورد.
ماده 24
وزارت جهاد کشاورزی (سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری) مکلف است علاوه بر اجرای طرحهای بیابان زدایی مقرر، جهت مهار کانونهای مستعد بیابان زایی و تولید گرد و غبار در داخل کشور رأسا یا با مشارکت مردم، دستگاههای اجرایی محلی و سازمانهای بین المللی با رعایت اصل هفتاد و هفت (77) قانون اساسی و سازمانهای مردم نهاد داخلی، سالانه حداقل معادل سیصد هزار هکتار نسبت به اجرای اقدامات مقابله با پدیده گرد و غبار با اولویت عملیات بیابانزدایی در مناطق بحرانی و کانونها و زیست بومهای حساس اقدام کند. دولت مکلف است اعتبارات مورد نیاز برای اجرای عملیات موضوع این ماده را هر ساله در بودجههای سالانه منظور نماید.
ماده 25
سازمان مکلف است با همکاری وزارت نیرو نیاز آبی زیست محیطی رودخانهها، تالابها، خورها، دریاچهها و زیست بومها را تعیین و وزارت نیرو متناسب با شرایط ترسالی، عادی و خشک سالی سالانه نسبت به تخصیص حق آبه موارد فوق اقدام کند.
ماده 26
وزارت راه و شهرسازی (سازمان هواشناسی کشور) با همکاری سازمان مکلف است، حداکثر ظرف مدت دو سال پس از ابلاغ این قانون، شبکه ملی هشدار و پیش آگاهی رخدادهای سیل، طوفان و گرد و غبار را تکمیل کند.
ماده 27
وزارتخانههای جهاد کشاورزی (سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری)، راه و شهرسازی و کشور از محل اعتبارات مندرج در ردیفهای بودجهای و شهرداریها و دهیاریها از محل منابع مالی در اختیار اعم از عوارض و وجوه عمومی طی پنج سال که به تأیید سازمان میرسد، مکلفند حریم سبز بزرگراهها و کمربند سبز شهرها و روستاهای تحت تأثیر رخدادهای گرد و غبار را با روش آبیاری مدرن و با اولویت استفاده از پس آبهای شهری و روستایی، ایجاد نمایند.
تبصره 1– وزارت نیرو مکلف است منابع آب مورد نیاز را از آب مازاد حاصل از تغییر روش آبیاری سنتی به روش آبیاری نوین در مناطق موضوع این ماده تامین کرده و تخصیص دهد و در صورت کسری منابع، تخصیص لازم را از محل پساب تولیدی یا منابع دیگر تامین کند.
تبصره 2– وزارت کشور (سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور) مکلف است حداقل بیست درصد (20%) از منابع در اختیار خود را به توسعه کمربند سبز موضوع این ماده اختصاص دهد و به شهرداریها و دهیاریها پرداخت نماید.
ماده 28
سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و سایر رسانههای دولتی مکلفند برنامههای تولید شده در زمینه فرهنگ سازی، ظرفیت سازی، آموزش و اطلاع رسانی مورد تایید از سوی سازمان در خصوص آگاهی و مقابله با پدیده آلودگی هوا، رخدادهای گرد و غبار را درصورتی که ضوابط رسانهای در آن رعایت شده باشد، در قالب برنامههای آگهی و یا آموزشی رسانهای با اخذ پنجاه درصد (50%) بها، اطلاع رسانی و پخش کنند. طریقه جبران هزینه سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و سایر رسانههای دولتی در بودجه سالانه پیش بینی میشود.
ماده 29
ایجاد هر گونه آلودگی صوتی توسط منابع ثابت و متحرک، ممنوع میباشد. در مورد منابع ثابت، مرتکب به جزای نقدی درجه هفت موضوع ماده (19) قانون مجازات اسلامی محکوم میشود.
تبصره 1– نیروی انتظامی مکلف است راننده وسایل نقلیه موتوری را برای بار اول ملزم به پرداخت جریمه نقدی معادل یک میلیون (1/000/000) ریال، درصورت تکرار برای بار دوم به پرداخت دو برابر جریمه مذکور و درصورت تکرار بیش از دو بار، به پرداخت جریمه نقدی معادل سه میلیون (3/000/000) ریال محکوم نماید.
تبصره 2– آیین نامه اجرایی این ماده توسط سازمان و با همکاری دستگاههای مربوطه حداکثر ظرف مدت سه ماه از تاریخ ابلاغ این قانون تهیه میشود و به تصویب هیات وزیران میرسد.
ماده 30
سازمان مکلف است با همکاری سازمان انرژی اتمی ایران و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نسبت به جلوگیری از انتشار خارج از حدود تعیین شده کلیه امواج رادیویی، الکترو مغناطیسی، پرتوهای یونساز و غیر یونساز اقدام و به منظور حصول اطمینان از عدم افزایش میزان و شدت امواج و پرتوهای یونساز و غیر یونساز از حدود تعیین شده در هوای آزاد، شبکه پایش مربوطه را راه اندازی کند.
اشخاص حقیقی و حقوقی که حدود تعیین شده انتشار امواج و پرتوهای موضوع این ماده را رعایت نکنند، برای اولین بار به جزای نقدی درجه پنج موضوع ماده (19) قانون مجازات اسلامی محکوم و در صورت تکرار علاوه بر حداکثر جزای نقدی، به ضبط اموال و تجهیزات مرتبط نیز محکوم میشوند.
تبصره– حدود تعیین شده انتشار امواج و پرتوهای موضوع این ماده توسط سازمان انرژی اتمی ایران و با همکاری مشترک سازمان، وزارتخانههای ارتباطات و فناوری اطلاعات و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان ملی استاندارد ایران با رعایت ماده (22) قانون حفاظت در برابر اشعه مصوب 1368 ظرف مدت شش ماه از تاریخ ابلاغ این قانون تدوین میشود و به تصویب هیات وزیران میرسد.
ماده 31
نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و یگان حفاظت سازمان مکلفند به عنوان ضابط دادگستری، در موارد وقوع جرایم مشهود مذکور در این قانون رأساا یا درصورت اعلام سازمان یا با اطلاع از وقوع جرایم غیر مشهود مندرج در این قانون با نظر دادستان شهرستان ذیربط اقدام لازم را در چهارچوب قوانین و مقررات با واحدهای آلوده کننده یا اشخاص حقیقی یا حقوقی مربوط بهعمل آورند.
ماده 32
برای رسیدگی به تخلفات و جرایم موضوع این قانون، به تشخیص رییس قوه قضاییه شعبهای تخصصی در هر حوزه قضایی اختصاص مییابد.
تبصره 1– آن دسته از کارکنان سازمان که دوره آموزش ضابط دادگستری را زیر نظر دادستان مربوط طی کرده باشند، برای اجرای مفاد این قانون به عنوان ضابط دادگستری تعیین میشوند.
تبصره 2– وزارت جهاد کشاورزی (سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری) و سازمان، در دعاوی حقوقی و کیفری ناشی از فعالیتها، وظایف و تکالیف قانونی مربوطه موضوع این قانون، از پرداخت هرگونه هزینه دادرسی معاف هستند.
ماده 33
صد در صد (100%) درآمدهای حاصل از اجرای این قانون به حساب خزانهداری کل کشور واریز تا صرفا در قالب بودجه سنواتی جهت تکالیف این قانون و مقابله با منابع آلوده کننده هوا هزینه شود. بیست درصد (20%) از وجوه مذکور از طریق مؤسسه عمومی غیر دولتی صندوق ملی محیطزیست به منظور ارایه تسهیلات به منابع آلاینده هوا جهت رفع و کاهش آلودگی هوا اختصاص مییابد.
تعدیل میزان جریمه خسارتهای وارده به محیط زیست مندرج در این قانون هر دو سال یک بار توسط سازمان با همکاری دستگاههای ذیربط تهیه و در لایحه بودجه به تصویب مجلس شورای اسلامی میرسد.
ماده 34
از تاریخ لازم الاجراء شدن این قانون، قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا مصوب 1374/2/3 و اصلاحات و الحاقات بعدی آن، تصمیم قانونی راجع به آیین نامه جلوگیری از آلودگی هوا مصوب 1354/4/29 کمیسیونهای مشترک مجلسین، قانون راجع به اجازه تاسیس مؤسسه استاندارد ایران مصوب 1339/3/2، قانون مواد الحاقی به قانون تاسیس مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب 1349/9/24 و اساسنامه مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب 1344/4/9 نسخ و اصلاحات ذیل اعمال میگردد:
الف- متن ذیل به انتهای بند (۲۰) قانون شهرداریها مصوب 1344/4/11 کمیسیونهای مشترک مجلسین الحاق میشود:
«این بند با رعایت قانون هوای پاک اجرایی میگردد.»
ب – در تبصره (۱) ماده (۲) قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان خودرو مصوب 1386/3/23 عبارت «یک سال» به «دو سال» و «سی هزار کیلومتر» به «چهل هزار کیلومتر» اصلاح میشود.
پ – در ماده (9) قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مصوب 1389/12/8عبارت «بیش از پنج سال» به عبارت «برای خودروهای شخصی و دولتی چهار سال و برای وسایل نقلیه عمومی یک سال» اصلاح میشود.
ت – کلمه «مؤسسه» مندرج در عنوان و متن قوانین زیر به کلمه «سازمان» اصلاح شود:
1 – قانون عضویت مؤسسه استاندارد ایران در سازمان بین المللی استانداردها مصوب 1343/8/20.
2 – قانون اجازه عضویت مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران در انجمن جهانی سازمانهای تحقیقات صنعتی و فنی و کمیته اروپایی بتون و عضویت آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک در کمیته مذکور مصوب1356/3/30.
3- قانون اصلاح قوانین و مقررات موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب1371/11/25 و اصلاحیه های مصوب 1376/3/13 و 1385/1/20 آن.
قانون فوق مشتمل بر سی و چهار ماده و سی و نه تبصره در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ بیست و پنجم تیرماه یکهزار و سیصد و نود و شش مجلس شورای اسلامی تصویب شد و در تاریخ ۱۳۹۶/۵/۱۱ به تأیید شورای نگهبان رسید.
بدون دیدگاه