انتشار عکس، فیلم و صدای دیگران بدون اجازه آنها

یکی از جرایم روز افزون که در دادسراها و محاکم کیفری مطرح می شود، انتشار و سو استفاده از فیلم و عکس های خصوصی و خانوادگی دیگران و اخاذی از آن ها است. انتشار فیلم و تصاویر خصوصی دیگران، بدون رضایت آنها، در اکثر مواقع موجب هتک حرمت افراد و بردن آبروی آنها می شود. درنتیجه قانون گذار نیز در این راستا این عمل را جرم دانسته و برای آن مجازات تعیین کرده است تا بدین وسیله هم از قربانیان جرم انتشار فیلم ها و عکس های خصوصی دیگران حمایت کرده و هم تا اندازه ای با ارعاب و ترساندن بزهکاران این جرم، از وقوع آن در جامعه جلوگیری نماید.

شرایط محقق شدن جرم انتشار عکس و فیلم

شرایط محقق شدن جرم انتشار عکس و فیلم خصوصی دیگران را این گونه استنتاج کرد:

• از آن جایی که این جرم در زمره جرایم رایانه ای قرار دارد لذا برای تحقق آن، انتشار، حتما باید به وسیله سامانه های رایانه ای یا مخابراتی انجام شود. بنابراین انتشار، از طریق پوستر و اعلامیه و… تحت این ماده قابل مجازات نیست بلکه مواد دیگری به آن اختصاص داده شده است.
• مطابق ماده (۷۴۵)، عمل انتشار فیلم و عکس باید بدون رضایت قربانی صورت گرفته باشد. هم چنین به دستور قانون یا مقامات قضایی نیز نباشد.
• فیلم یا عکس یا صوت متعلق به دیگری باشد. بنابراین، انتشار فیلم و عکس یا صوت خود شخص، تحت این ماده قابل مجازات نمی باشد بلکه در صورت دارا بودن شرایط خاص، مثلا مستهجن بودن، تحت مواد دیگری قابل پیگیری می باشد.
• فیلم یا عکس یا صوت دیگری، حتما باید منتشر شود یا به گونه ای در دسترس دیگران قرار گرفته باشد. یعنی به گونه ای باشد که صدق عنوان انتشار کند.
• شخص عمدا و با سو نیت و آگاهانه این عمل را مرتکب شده باشد و چنان چه از روی سهو خطا باشد تحت این ماده قابل پیگرد نیست.
• شخص قربانی از ارتکاب این جرم، ضرر ببیند و یا این عمل، عرفا موجب هتک حیثیت او شود. بنابراین، برای تحقق این جرم، باید نتیجه ای از آن حاصل شود و صرف ارتکاب آن بدون ایراد ضرر و هتک حیثیت، جرم نیست.
• ماده(۷۴۴)، ناظر به موردی است که مرتکب، ابتدا، فیلم یا عکس یا صوت دیگری را تغییر یا تحریف می کند و سپس آن را منتشر می کند. برای مثال: از طریق فتوشاپ باشد. بنابراین برای اعمال مجازات، طبق این ماده، لازم است که مرتکب ابتدا به تغییر و تحریف، پرداخته باشد.

جرم تهدید به انتشار عکس، فیلم و صدای دیگران بدون اجازه آنها

به دلیل حساسیتی که اشخاص بر حریم خصوصی خود و خانواده هایشان دارند، بسیار پیش می آید که این قضیه تبدیل می شود به ابزاری جهت اخاذی و کلاهبرداری افراد سودجو که با تهدید دیگران به انتشار فیلم، عکس، صوت یا اسرار شخصی و خانوادگی شان از طریق فضای مجازی، دیگران را برای رسیدن به خواسته هایشان تحت فشار قرار دهند. قانون گذار در این مورد هم ساکت نمانده است و برای این گونه اشخاص به صرف تهدید، حتی بدون عملی کردن آن، مجازات وضع کرده است.

طبق ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی تهدید به جرم عبارت است از:
هر کس دیگری را به هر نحوی، به قتل یا ضررهای نفسی و شرافتی یا مالی یا به افشای سری نسبت به خود یا بستگان او تهدید کند، اعم از این که به واسطه این کار، تقاضای دریافت وجه یا انجام امر یا ترک فعلی را کرده یا نکرده باشد، به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا زندان از دو ماه تا دو سال محکوم می شود.

جرم تغییر و فتوشاپ فیلم و عکس خصوصی

ماده ۷۴۴: هرکس به وسیله سامانه های رایانه ای یا مخابراتی، فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف نماید و آن را منتشر کند و یا با علم به تغییر یا تحریف آن منتشر نماید، به نحوی که عرفا موجب هتک حیثیت او بشود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (۵.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا چهل میلیون (۴۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

تبصره ـ اگر تغییر یا تحریف به صورت مستهجن بوده باشد، مرتکب به حداکثر هر دو مجازات مقرر محکوم می شود.

همان طور که ملاحظه می نمایید، تفاوت این ماده با ماده قبل در این است که در اولی، مرتکب ابتدا به تغییر و تحریف فیلم و عکس دیگری می پردازد و سپس آن را منتشر می کند در حالی که در دومی بدون تغییر و تحریف، آن را منتشر می نماید.

تفاوت دیگر این است که در ماده (۷۴۴)، ورود ضرر به قربانی شرط تحقق جرم نیست بلکه صرف هتک حیثیت کافی است اما مطابق ماده (۷۴۵) علاوه بر هتک حیثیت، ورود ضرر به قربانی نیز شرط است.