الزام به پرداخت ثمن

لزوم تادیه‌ ثمن

یکی از آثار عقد بیع، تادیه‌ ثمن معامله است که باید در مکان و زمانی که در قرارداد تعیین‌ شده، صورت گیرد. مثلا: در عقد بیع، مبیع با ثمن مبادله می‌شود، بنابراین طبق بند ۴ ماده‌ ۳۶۲ قانون مدنی، همان‌ طور که بایع ملزم به تحویل مبیع می‌شود، مشتری و خریدار هم به پرداخت ثمن معامله ملزم می‌شود و در صورتی‌ که خریدار از پرداخت ثمن خودداری نماید، بایع می‌تواند از دادگاه اجرای این تعهد را خواستار شود.

ماده‌ ۳۹۵ قانون مدنی: اگر مشتری ثمن را در موعد مقرر تادیه نکند، بایع حق خواهد داشت که بر طبق مقررات راجع به خیار تاخیر ثمن، معامله را فسخ یا از حاکم، اجبار مشتری به تادیه‌ ثمن را بخواهد.

مطالبه ثمن معامله

بیع یا خرید و فروش یکی از عقود رایج بین اشخاص می باشد که برای نقل و انتقال اموال مورد استفاده قرار می گیرد. این عقد به لحاظ حقوقی باعث انتقال مالکیت می شود و از این رو قسمت عمده ای از فعالیت های اقتصادی در جامعه پیرامون این عقد و قرارداد شکل می گیرد. از خرید و فروش های کوچک همانند خرید از سوپر مارکت تا معاملات عمده، همانند: خرید آپارتمان و اتومبیل و غیره و تحت شروط و مفاد این قرارداد قرار می گیرد. هر چند خیلی از معاملات مربوط به خرید و فروش به صورت نقدی صور ت می گیرد اما همیشه هم به این صورت نمی باشد.

در مواردی ممکن است طرفین قرارداد بیع یا همان خرید و فروش را منعقد نمایند و ثمن معامله یا همان پولی که بابت خرید کالا پرداخت می شود را به صورت اقساط قرار دهند، احتمال این که خریدار مرتکب نقض تعهد گردد و ثمن معامله را پرداخت ننماید وجود دارد. در این موارد فروشنده باید ثمن معامله را از وی مطالبه نماید.

نحوه مطالبه ثمن معامله

مطالبه ثمن معامله می تواند از طریق اظهارنامه و سپس طرح دعوا صورت پذیرد. فروشنده می تواند بدوا از طریق اظهارنامه رسمی به وی اخطار دهد که ثمن معامله را پرداخت نماید و چنان چه پس از ارسال اظهارنامه، خریدار مبادرت به پرداخت ثمن ننماید، فروشنده باید دعوای مطالبه ثمن را مطرح نماید. طرح چنین دعوایی مستلزم پرداخت هزینه دادرسی معادل 3.5 درصد کل مبلغ ثمن می باشد. به عنوان مثال: اگر ثمن معامله 500 میلیون تومان باشد، خریدار باید 17.5 میلیون تومان به عنوان هزینه دادرسی پرداخت نماید در غیر این صورت به این دعوی در دادگاه رسیدگی نخواهد شد.

البته فروشنده می تواند همزمان با دادخواست مربوط به پرداخت ثمن دادخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی نیز تقدیم دادگاه نماید و چنان چه احراز گردد که فروشنده توانایی پرداخت هزینه دادرسی را ندارد، دادگاه موقتا وی را از پرداخت هزینه دادرسی معاف می نماید.

نکته بعدی در این خصوص این است که چنان چه فروشنده دعوای مطالبه ثمن را مطرح نماید خریدار باید اثبات نماید که ثمن را به طریقی به فروشنده پرداخت نماید در غیر این صورت محکوم به پرداخت ثمن معامله و نیز هزینه های دادرسی می گردد. به محض این که چنین رای قطعی گردد فروشنده می تواند در خواست اجرای رای بنماید و در این راستا می تواند اموال خریدار را توقیف و از محل آن طلب خود بابت ثمن را مطالبه نماید.

الزام به تادیه ثمن معامله یا قرارداد

تادیه ثمن معامله یکی از آثار عقد بیع می باشد که باید در زمان و مکان مشخص شده در قرارداد صورت گیرد. در عقد بیع ثمن با مبیع مبادله می شود، پس منطقی است همان گونه که بایع ملزم به تحویل مبیع می شود، مشتری نیز ملزم به پرداخت ثمن شود (بند ۴ ماده ۳۶۲ قانون مدنی). بنابراین در صورت استنکاف خریدار، فروشنده می تواند اجرای این تعهد را از دادگاه بخواهد.

با توجه به ماده ۳۹۵ قانون مدنی «اگر مشتری ثمن را در موعد مقرر تادیه نکند بایع حق خواهد داشت که بر طبق مقررات راجع به خیار تاخیر ثمن، معامله را فسخ یا از حاکم اجبار مشتری به تادیه ثمن را بخواهد.

الزام به تادیه ثمن معامله را می توان هم زمان با سایر خسارات از جمله خسارت تاخیر در تادیه دین و یا به همراه وجه التزام ناشی از قرارداد و ضمن یک دادخواست مطالبه نمود.