قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران

فصل دوم:

ماده 2

در راستای حمایت از حقوق سرمایه‌‌ گذاران و با هدف ساماندهی، حفظ و توسعه بازار شفاف، منصفانه و كارای اوراق بهادار و به منظور نظارت بر حسن اجرای این قانون، شورا و سازمان با تركیب، وظایف و اختیارات مندرج در این قانون تشكیل می‌شود.

ماده 3

شورا بالاترین ركن بازار اوراق بهادار است كه تصویب سیاست‌های كلان آن بازار را بر عهده دارد. اعضای شورا به شرح ذیل می‌باشد:

1. وزیر امور اقتصادی و دارایی.

2. وزیر بازرگانی.

3. رییس كل بانک مركزی جمهوری اسلامی ایران.

4. رؤسای اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران و اتاق تعاون.

5. رییس سازمان كه به‌عنوان دبیر شورا و سخنگوی سازمان نیز انجام وظیفه خواهد كرد.

6. دادستان كل كشور یا معاون وی.

7. یک نفر نماینده از طرف کانون ها.

8. سه نفر خبره مالی منحصرا از بخش خصوصی با مشورت تشکل‌های حرفه‌ای بازار اوراق بهادار به پیشنهاد وزیر امور اقتصادی و دارایی و تصویب هیئت وزیران.

9. یک نفر خبره منحصرا از بخش خصوصی به پیشنهاد وزیر ذی‌ ربط و تصویب هیئت وزیران برای هر بورس كالایی.

تبصره 1- ریاست شورا با وزیر امور اقتصادی و دارایی خواهد بود.

تبصره 2- مدت ماموریت اعضای موضوع بندهای 7، 8 و 9 پنج‌ سال است، و آنان را نمی‌توان از میان اعضای هیئت‌ مدیره و کارکنان سازمان انتخاب كرد.

تبصره 3- انتخاب مجدد اعضای موضوع بندهای7، 8 و 9 این ماده حداكثر برای دو ‌دوره امكان‌ پذیر خواهد بود.

تبصره 4- اعضای موضوع بند 9، فقط در جلسات مربوط به تصمیم‌گیری همان بورس شرکت می‌کنند.

ماده 4 

وظایف شورا به شرح زیر می‌باشد:

1. اتخاذ تدابیر لازم جهت ساماندهی و توسعه بازار اوراق بهادار و اعمال نظارت عالیه بر اجرای این قانون.

2. تعیین سیاست‌ها و خط‌ مشی بازار اوراق بهادار در قالب سیاست‌های کلی نظام و قوانین و مقررات مربوط.

3. پیشنهاد آیین‌ نامه‌های لازم برای اجرای این قانون جهت تصویب هیئت وزیران.

4. تصویب ابزارهای مالی جدید.

5. صدور، تعلیق، و لغو مجوز فعالیت بورس ها، بازارهای خارج از بورس، شركت‌های سپرده‌ گذاری مركزی اوراق بهادار و تسویه وجوه و شرکت‌های تامین سرمایه.

6. تصویب بودجه و صورت‌های مالی سازمان.

7. نظارت بر فعالیت‌ و رسیدگی به شكایت از سازمان.

8. تصویب نوع و میزان وصولی‌های سازمان و نظارت بر آن‌ها.

9. انتخاب بازرس، حسابرس سازمان و تعیین حق‌ الزحمه آن.

10. انتخاب اعضای هیئت‌مدیره سازمان.

11. تعیین حقوق و مزایای رییس و اعضای هیئت‌ مدیره سازمان.

12. انتخاب اعضای هیئت‌ داوری و تعیین حق‌ الزحمه آنان.

13. اعطای مجوز به بورس به‌ منظور عرضه اوراق بهادار شرکت‌های پذیرفته‌ شده خود در بازارهای خارجی.

14. اعطای مجوز پذیرش اوراق بهادار خارجی به بورس.

15. اعطای مجوز به بورس جهت معاملات اشخاص خارجی در بورس.

16. سایر اموری كه به تشخیص هیئت‌ وزیران، به بازار اوراق بهادار مربوط باشد.

تبصره – مصوبات شورا پس از تأیید وزیر امور اقتصادی و دارایی لازم‌ اجراء خواهد بود.

ماده 5

سازمان، مؤسسه عمومی غیر دولتی است كه دارای شخصیت حقوقی و مالی مستقل بوده و از محل كارمزدهای دریافتی و سهمی از حق پذیرش شركت‌ها در بورس ها و سایر درآمدها اداره خواهد شد. منابع لازم برای آغاز فعالیت و راه‌اندازی سازمان یادشده از محل وجوه امانی شورای بورس نزد سازمان كارگزاران بورس اوراق بهادار تهران تأمین می‌شود.

تبصره- اساسنامه و تشكیلات سازمان حداكثر ظرف سه‌ ماه از تاریخ تصویب این قانون توسط شورا تهیه و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.

ماده 6

هیئت‌مدیره سازمان دارای 5 عضو است كه از میان افراد امین و دارای حسن‌ شهرت و تجربه در رشته مالی منحصرا از كارشناسان بخش غیر دولتی به پیشنهاد رئیس شورا و با تصویب شورا انتخاب می‌شوند. رئیس شورا حكم اعضای هیئت‌ مدیره را صادر می‌کند.

ماده 7

وظایف و اختیارات هیئت‌مدیره سازمان به شرح زیر است:

1. تهیه آیین‌ نامه‌های لازم برای اجرای این قانون و پیشنهاد آن به شورا.

2. تهیه و تدوین دستور‌ العمل‌‌های اجرایی این قانون.

3. نظارت بر حسن اجرای این قانون و مقررات مربوط.

4. ثبت و صدور مجوز عرضه عمومی اوراق بهادار و نظارت بر آن.

5. درخواست صدور، تعلیق و لغو مجوز تأسیس بورس ها و سایر نهادهایی كه تصویب آن‌ها بر عهده شوراست.

6. صدور، تعلیق و لغو مجوز تأسیس كانون‌ها و نهادهای مالی موضوع این قانون كه در حوزه عمل مستقیم شورا نیست.

7. تصویب اساسنامه بورس‌ها، كانون‌ها، و نهادهای‌ مالی موضوع این قانون.

8. اتخاذ تدابیر لازم جهت پیش‌گیری از وقوع تخلفات در بازار اوراق بهادار.

9. اعلام آن‌دسته از تخلفات در بازار اوراق بهادار كه اعلام آن‌ها طبق این قانون بر عهده سازمان است به مراجع ذی‌ صلاح و پی‌گیری آن‌ها.

10. ارائه صورت‌های مالی و گزارش‌های ادواری در مورد عملكرد سازمان و هم‌ چنین وضعیت بازار اوراق بهادار به شورا.

11. اتخاذ تدابیر ضروری و انجام اقدامات لازم به منظور حمایت از حقوق و منافع سرمایه‌گذاران در بازار اوراق بهادار.

12. ایجاد هماهنگی‌های لازم در بازار اوراق بهادار و همكاری با سایر نهادهای سیاست‌ گذاری و نظارتی.

13. پیشنهاد به‌كارگیری ابزارهای مالی جدید در بازار اوراق بهادار به شورا.

14. نظارت بر سرمایه‌گذاری اشخاص حقیقی و حقوقی خارجی در بورس.

15. تهیه بودجه و پیشنهاد انواع درآمدها و نرخ‌های خدمات سازمان جهت تصویب توسط شورا.

16. تصویب سقف نرخ‌های خدمات و كارمزدهای بورس، و سایر نهادهای مالی موضوع این قانون.

17. صدور تأییدنامه سازمان قبل از ثبت شرکت‌های سهامی عام نزد مرجع ثبت شركت‌ها و نظارت سازمان بر آن شركت‌ها.

18. بررسی و نظارت بر افشای اطلاعات بااهمیت توسط شرکت‌های ثبت‌شده نزد سازمان.

19. همکاری نزدیک و هماهنگی با مراجع حسابداری به‌ ویژه هیئت تدوین استانداردهای حسابرسی.

20. انجام تحقیقات کلان و بلندمدت برای تدوین سیاست‌های آتی بازار اوراق بهادار.

21. همکاری و مشارکت با مراجع بین‌ المللی و پیوستن به سازمان‌های مرتبط منطقه‌ای و جهانی.

22. انجام سایر اموری که از طرف شورا به سازمان محول شده باشد.

ماده 8

مدت عضویت هر یک از اعضای هیئت‌ مدیره پنج‌ سال است و انتخاب مجدد آنان برای یک دوره دیگر بلامانع است.

ماده 9

رییس هیئت‌مدیره سازمان از بین اعضای هیئت‌ مدیره به پیشنهاد اعضا و تصویب شورا برای مدت سی‌ ماه تعیین خواهد شد.

تبصره 1- رییس هیئت‌ مدیره، رییس سازمان و بالاترین مقام اجرایی آن خواهد بود.

تبصره 2- وظایف و حدود اختیارات رییس سازمان در اساسنامه سازمان تعیین خواهد شد.

ماده 10

اشتغال اعضای هیئت‌ مدیره به صورت موظف و تمام‌ وقت بوده و به‌ هیچ‌ وجه حق اشتغال یا پذیرش مسئولیت دیگری در سایر دستگاه‌ها، بنگاه‌ها و نهادها اعم از دولتی و غیر دولتی را نخواهند داشت.

ماده 11

در صورت بركناری، فوت و یا استعفای هر یک از اعضای هیئت‌ مدیره، جانشین وی برای مدت باقی‌مانده، ظرف پانزده‌ روز حسب مورد به‌ترتیب مقرر در ماده (6) منصوب خواهد شد. شرایط برکناری در اساسنامه سازمان قید خواهد شد.

ماده 12

اعضای هیئت‌ مدیره قبل از شروع به‌كار در سازمان موظف‌اند در جلسه شورا سوگند یاد كنند كه وظایف قانونی خود را به نحو احسن انجام دهند و در انجام وظایف نهایت دقت و بی‌ طرفی را به كار برند و كلیه تصمیماتی را كه می‌گیرند مقرون به صلاح كشور بوده و رعایت حفظ اسرار سازمان و هیئت‌ مدیره را بنمایند. متن سوگند نامه در اساسنامه سازمان مندرج خواهد شد.

ماده 13

حقوق و مزایای رییس و اعضای هیئت‌مدیره سازمان از محل بودجه سازمان پرداخت می‌شود.

تبصره- حق حضور اعضای غیر دولتی شورا در جلسات شورا، به پیشنهاد رئیس شورا و با تصویب شورا تعیین و از محل بودجه سازمان پرداخت می‌شود.

ماده 14

در بدو انتصاب و خاتمه عضویت، اعضای هیئت‌ مدیره باید فهرست دارایی‌های خود، همسر، و افراد تحت‌ تكفل خود را به شورا گزارش نمایند.

ماده 15

حسابرس، بازرس سازمان، از بین مؤسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی برای یكک سال توسط شورا انتخاب می‌شود؛  انتخاب حسابرس، بازرس حداكثر برای دو دوره امكان‌ پذیر خواهد بود.

ماده 16

انجام هر گونه معاملات اوراق بهادار ثبت‌ شده یا در شرف ثبت نزد سازمان یا هرگونه فعالیت و مشاركت مستقیم یا غیر مستقیم در انجام معاملات مذكور توسط اعضای شورا، سازمان، مدیران و شركای مؤسسه حسابرسی سازمان و نیز اشخاص تحت تکفل آن‌ها ممنوع است.

ماده 17

اعضای شورا و سازمان موظف‌اند، فعالیت‌های اقتصادی و مالی خود و همچنین مشاغل تمام‌ وقت یا پاره‌ وقت خود را که طی دو سال اخیر به آن اشتغال داشته‌اند یا دارند، به رئیس قوه قضائیه گزارش دهند.

ماده 18

اعضای شورا، سازمان، مدیران و شرکای مؤسسه حسابرسی سازمان مكلف‌اند از افشای مستقیم یا غیر مستقیم اطلاعات محرمانه‌ای كه در اجرای وظایف خود از آن‌ها مطلع می‌شوند، حتی پس از خاتمه دوران تصدی خود، خودداری كنند. متخلف به مجازات‌های مقرر در ماده (46) این قانون محكوم می‌شود.

ماده 19

سازمان می‌تواند در اجرای وظایف قانونی خود با مجوز دادستان كل كشور، اطلاعات مورد نیاز در چارچوب این قانون را از كلیه بانک ها، مؤسسات اعتباری، شركت‌های دولتی، دستگاه‌های دولتی و عمومی، از جمله دستگاه‌هایی كه شمول حكم نسبت به آن‌ها مستلزم ذكر یا تصریح نام آن‌هاست و نیز اشخاص حقیقی یا حقوقی غیر دولتی مطالبه نماید. كلیه دستگاه‌ها و اشخاص مذكور مكلف‌اند اطلاعات مورد نیاز سازمان را در موعد تعیین‌شده ارائه نمایند.