اختیارات مدیر شرکت تضامنی

نحوه انتخاب مدیر در شرکت تضامنی

مدیر یا مدیران شرکت تضامنی باید با اتفاق‌ نظر تمام شرکا انتخاب شوند. با این حال شرکا می‌توانند ضمن شرکت‌ نامه یا اساسنامه، انتخاب از راه اکثریت آرا را پیش‌ بینی کنند. تعداد مدیران از طریق اساسنامه یا از طریق توافق جداگانه مشخص می‌شود. تعیین مدیر یا مدیران باید مقارن تشکیل شرکت و قبل از تقاضای ثبت آن به عمل آید، زیرا یکی از مدارکی که لازم است، برای ثبت شرکت، به مرجع ثبت شرکت‌ها داده شود، نوشته‌ای به امضا مدیر شرکت، حاکی از پرداخت تمام سرمایه نقدی یا غیر نقدی با تعیین قیمت آنها است و این امر، همان‌ طور که معلوم است، وجود مدیر شرکت قبل از ثبت شرکت را ایجاب می‌کند.

انتخاب مدیر می‌تواند در شرکت‌ نامه یا ضمن اساسنامه یا به موجب توافق جداگانه به عمل آید. اما اداره ثبت شرکت‌ها، نمونه‌ هایی از شرکت‌ نامه از پیش تنظیم کرده است که جهت ثبت شرکت نام مدیر باید در آن قید شود و از آنجایی که ثبت شرکت و تقدیم شرکت‌ نامه، الزامی است، می‌توان نتیجه گرفت که تعیین مدیر باید در شرکت‌ نامه صورت پذیرد. البته مدیران بعدی ممکن است به موجب سند دیگری تعیین شوند.

اختیارات در روابط مدیر و شرکا

• ماده ۱۲۱ قانون تجارت: حدود مسئولیت مدیر یا مدیران شرکت تضامنی همان است که در ماده ۵۱ مقرر شده است.
• ماده ۵۱ قانون تجارت: مسئولیت مدیر شرکت در مقابل شرکا همان مسئولیتی است که وکیل در مقابل موکل دارد.

با توجه به دو ماده فوق و نیز مقررات قانون مدنی در مورد وکیل می توان گفت:

مدیر شرکت همه اختیارات لازم برای اداره شرکت را داراست مگر این که خلافش در شرکت نامه یا اساسنامه آمده باشد. مدیر همچنین مسئول خسارات ناشی از اعمال خود نیست مگر در صورت تعدی و تفریط ماده ۵۷۷ کرده باشد.
وکیل (مدیر شرکت) باید در حدود اذن شرکا رعایت مصلحت و غبطه آنها را بکند و در غیر این صورت مسئول اعمال خوددر مقابل شرکاست (ماده ۶۶۷ قانون مدنی) ضمن این که هر عملی خارج از حدود اذن شرکا فضولی محسوب خواهد شد و دربرابر شرکا ضامن می باشد(ماده ۵۸۲ قانون مدنی).

مدیر نسبت به آن چه از اموال شرکت که در اختیارش گذاشته می شود امین محسوب می شود و مسئول تلف نیست، مگر با تعدی و تفریط (ماده ۵۸۴ قانون مدنی) صورت بگیرد، و باید ثابت بشود.
اگر مدیران متعدد باشند باید با یک دیگر اقداماتشان را انجام دهند مگر منفردا این اجازه به آنها داده شده باشد (۶۶۹ قانون مدنی و ۵۷۹ قانون مدنی) اگر مدیری بدون هماهنگی با سایر مدیران اقدامی بکند و اجازه انجام انفرادی هم نداشته باشد دراین صورت اگر مدیران شرکت از خود شرکت باشند، اقدام وی شرکا را متعهد می کند و در مقابل سایر مدیران و در صورت عدم امضا آنها مسئول خواهد بود.

و اگر مدیر از خارج شرکت باشد، اقدامش شرکا را متعهد نخواهد کرد (ماده ۶۶۹ قانون مدنی). گرچه این مقرره به نفع اشخاص ثالث نیست و خلاف طبع مقررات تجاری است، در هر صورت اگر بین مدیران اختلاف باشد شرکا تصمیم گیری خواهند کرد.

مسئولیت مدنی و کیفری مدیر شرکت تضامنی

نکته اول: در مورد مسئولیت مدنی مدیر شرکت تضامنی قانون ساکت است و باید به قواعد عام راجع به مسئولیت مدنی مراجعه کنیم.

زیانی که مدیر در اجرای وظایفش به اشخاص ثالث وارد می کند مسئولش شرکت است اما اگر کوتاهی از جانب مدیر باشد، شرکت می تواند آن را از وی مطالبه کند. (مثلا تاخیر در پرداخت مالیات).

نکته دوم: تعدی و تفریط مدیر نسبت به اموال شرکت موجب مسئولیت مدنی و جبران خسارت از سوی او به نفع شرکت خواهد بود اما جهت اقامه دعوی از سوی شرکت علیه مدیر خاطی دیگر مدیر شرکت نباشد، مدیر فعلی اقدام می کند و در صورتی که هنوز مدیر شرکت باشد، این حق از آن شرکاست و اگر اتفاق آرا حاصل نشد و یکی از شرکا خواست چنین اقدامی را انجام دهد، در این صورت:

• نسبت به سهم خودش می تواند اقدام کند.
• ثابت کند ورود زیان به شرکت موجب زیان وی بوده است.
• زیان وارده به او در اثر خطای مدیر بوده است. (باید ثابت نماید).

نکته سوم: اگر خطای مدیر موجب ور شکستگی شرکت باشد هم شرکا و هم اشخاص ثالث، حق مطالبه زیان خواهند داشت و اگرمدیران متعدد باشند مسئولیتشان تضامنی نیست بلکه دادگاه در مورد هر کدام از مدیران سهمش را با توجه به خطا و نقش او در ایجاد ضرر، معین می کند.

نکته چهارم: اگر مدیر در اجرای وظایف خود مرتکب جرم شود، شخصا مسئول است گرچه می توان شرکت محکوم به پرداخت خسارت نمود. مجازات هایی که در لایحه ۱۳۴۷ برای مدیران در نظر گرفته شده مختص مدیران همان شرکت است و شامل شرکتهای تضامنی نمی شود.