قرار بازداشت موقت

قرار بازداشت موقت

در این مقاله آشنا میشوید با: قرار بازداشت موقت، علت ضرورت بازداشت موقت و مدت زمان آن، جرایم مشمول بازداشت موقت اجباری، مزایا و معایب قرار بازداشت موقت، مقامات صالح برای صدور قرار بازداشت موقت. تا پایان مقاله با ما همراه باشید.

برای مشاوره با وکیل اجرای احکام می توانید با وکیل کیفری در تماس باشید.

 

قرار بازداشت موقت چه قراری است؟

به‌ طور کلی، به تصمیمات مرجع قضایی برای تکمیل تحقیقات یا اظهار نظر پیرامون امکان یا عدم امکان محاکمه‌ متهم در دادگاه، قرار گفته می‌شود. اگر این تصمیم در دادسرا برای تکمیل تحقیقات باشد، در دسته‌ قرارهای مقدماتی و اگر برای اظهار نظر در مورد امکان محاکمه‌ متهم در دادگاه باشد، در دسته‌ قرارهای نهایی جای می‌گیرد. قرار های مقدماتی، خود انواعی دارند که یکی از زیرمجموعه‌های آن، قرار‌های تامین کیفری است.

قرار بازداشت موقت

قرارهای تامین کیفری در واقع، وسیله‌ای برای تضمین حضور متهم در مراحل مختلف تحقیقات مقدماتی، محاکمه‌ متهم و اجرای حکم است تا هرگاه مراجع قضایی، متهم را احضار کردند، وی در دادگاه حاضر شده و در دسترس باشد. البته هدف دیگری که از صدور قرارهای تامین کیفری با توجه به جنبه‌ مالی آن‌ها دنبال می‌شود، تضمین جبران خسارت بزه‌ دیده پس از اثبات گناه‌ کاری متهم است. شدیدترین قرار تامین کیفری، قرار بازداشت موقت است.

علت ضرورت بازداشت موقت

قرار بازداشت موقت متهم مهم‌ ترین و شدید ترین قرار تامین کیفری است. اگرچه صدور این قرار، حق آزادی شخصی را که مجرم بودنش هنوز به اثبات نرسیده، از بین می‌برد، ولی فواید قابل توجه آن باعث شده تا در بسیاری از نظام‌ های حقوقی مورد پذیرش باشد.

مثلا: علاوه‌ بر تضمین حضور متهم و تضمین خسارت بزه‌ دیده که قبلا به آن اشاره شد، در مواردی بیم آن می‌ رود که اگر متهم آزاد باشد، با هم‌ دستان خود تبانی کند و آثار جرم را از بین ببرد، شاکیان را تهدید کند، شاهدان را با وعده پول از ادای شهادت باز دارد یا آن‌ها را به ادای شهادت دروغ تطمیع نماید و… بالعکس. 

گاهی علی‌ الخصوص در مورد قاتلان عمدی یا متجاوزین جنسی پیش می‌آید که قربانی یا خانواده‌ وی، ممکن است در اقدامی تلافی‌ جویانه متهم آزاد را پیش از اثبات جرم به قتل برسانند. مجموع این مصالح باعث‌ شده تا بازداشت برخی متهمین، قبل از اثبات مجرمیت آن‌ها مجاز باشد.

مدت زمان قرار بازداشت موقت

جرایم مربوط به صلاحیت دادگاه کیفری یک، حدود ۲ ماه است و جرایمی که دارای صلاحیت دادگاه کیفری ۲ است یک ماه پس از انقضای این دوران که مرجع تحقیق صلاح بداند تمدید یا قرار بازداشت موقت تبدیل به وثیقه و یا کفالت می شود که عملا شرایط بهتری ایجاد می کند که از بازداشت خارج شود. و اما خود قرار بازداشت موقت دو نوع می باشد.

  • قرار بازداشت موقت اختیاری 

در قانون آیین دادرسی کیفری سابق در پاره ای از موارد قانون گذار موارد بازداشت موقت را خود تعیین و به قاضی اجازه و اختیار صدور قرار بازداشت موقت متهم را داده، اما وی را ملزم به این کار نکرده است.

در جنایات مطلقا ،در امور جنحه هنگامی که متهم ولگرد بوده و کفیل یا وثیقه ندهد و در هر مورد که آزاد بودن متهم ممکن است سبب امحای آثار و دلایل جرم شده و یا باعث مواضعه و تبانی با شهود و مطلعان واقع گردیده یا سبب شود که شهود از ادای شهادت امتناع کنند و همچنین هنگامی که بیم فرار یا پنهان شدن متهم باشد و به طرق دیگری نتوان از آن جلوگیری کرد.

برخی حقوق دانان با تمسک به لفظ مطلقا در بند 1 ماده 130 مکرر اعتقاد داشتند که در جنایات، قاضی مکلف به صدور قرار بازداشت موقت است و حال این که در صدر ماده بیان شده که در موارد ذیل توقیف متهم جایز است و کلمه جایز به معنای اختیار قاضی بوده و منظور این است که در تمامی جرایم از درجه جنایی، قاضی می تواند با رعایت سایر شرایط قانونی به صدور قرار بازداشت موقت اقدام کند.

به علاوه آرایی از محکمه عالی انتظامی قضات صادر شده موید این مطلب است از که به آن اشاره می کنیم.

برای مشاوره حقوقی با وکیل، می توانید با موسسه وکالت دادپویان در تماس باشید.

رای شماره 4074 مورخ 4 مرداد 1336 که میگوید: در این گونه موارد بازپرس یا محکمه جنایی مکلف به بازداشت متهم نبوده و مختار است که هرگونه تصمیم دیگری را با توجه به اوضاع و احوال قضیه اتخاذ نماید. علاوه بر بازپرس، محکمه جنایی نیز می توانست برای عملی شدن محاکمه قرار توقیف متهم را تا پایان محاکمه در دادگاه جنایی صادر کند و این رای قابل شکایت نبود.

در سایر قوانین متفرقه اختیار صدور قرار بازداشت در مواردی به قاضی اعطا شده است.

  • قرار بازداشت موقت اجباری

قانون آیین دادرسی کیفری در تبصره ذیل ماده 130 مواردی را ذکر کرده و قاضی کیفری را مکلف به صدور قرار بازداشت نموده است.

البته در دنیا امروز اجبار قاضی رسیدگی کننده به صدور قرار بازداشت موقت به عنوان تامین روش پسندیده ای نیست و از این لحاظ قانون آیین دادرسی سابق ایراد است و بهتر بود قانون تنها موارد صدور قرار بازد اشت موقت را مشخص می کرد و انتخاب نوع تامین را در اختیار قاضی قرار می داد تا با توجه و ملاحظه محتویات پرونده، اهمیت جرم، شخصیت و حیثیت مجرم نسبت به اخذ تامین مناسب اقدام کند چرا که این عمل اجبار قاضی به صدور قرار بازداشت در حقیقت نوعی دخالت مقننه در کار قضامی باشد، و سبب محدودیت اختیار قاضی است.

و اما تنها موردی که قانون آیین دادرسی سابق پیش بینی کرده بود که قاضی تکلیف به صدور قرار بازداشت داشت در تبصره ماده 130 مکرر مقرر شده بود.

قرار بازداشت موقت

درباره کسانی که به اتهام سرقت، کلاهبرداری یا جعل یا استفاده از سند مجعول مورد تعقیب قرار میگیرند،هرگاه دلایل و قرائن موجود دلالت بر توجه اتهام به آنان نمایند و یک فقره سابقه مجکومیت قطعی یا دو فقره یا بیشتر سابقه محکومیت غیر قطعی به علت ارتکاب هریک از جرایم مذکور داشته باشد، قرار بازداشت صادر خواهد شد.

برخی از جرایم هم وجود دارند که قضات رسیدگی‌کننده ملزم به صدور قرار بازداشت برای متهم هستند و نمی‌توانند از این قاعده سرپیچی کنند. یعنی برای یک سری از جرایم قاضی بخواهد یا نخواهد باید متهم را بازداشت کند تا تکلیف ماجرا مشخص شود. البته در این‌ باره نیز یک شرط کلی وجود دارد و آن شرط این است که مدت بازداشت موقت نباید از حداقل زمانی که در قانون برای آن جرم در نظر گرفته‌اند، بیشتر باشد.

جرایم مشمول بازداشت موقت اجباری

  • قتل عمد، آدم‌ربایی، اسیدپاشی و محاربه و افساد فی‌الارض.
  •  در جرایمی که مجازات قانونی آن اعدام یا حبس دایم باشد.
  • در مواردی که آزادی متهم موجب فساد باشد.
  • جرایم سرقت، کلاهبرداری، اختلاس، ارتشا، خیانت در امانت، جعل و استفاده از سند مجعول البته در صورتی که متهم حداقل یک فقره سابقه محکومیت غیرقطعی یا دو فقره یا بیشتر سابقه محکومیت غیر قطعی به علت ارتکاب یک از این جرایم را داشته باشد.

مزایای قرار بازداشت موقت

به هر حال هر یک از قرارهایی که در آیین‌ دادرسی کیفری پیش‌ بینی می‌شود، مزایایی دارد که علت ایجاد و صدور آن را توجیه می‌کند، قرار بازداشت نیز مزایایی دارد. البته در ظاهر این‌ طور به نظر می‌ رسد که این مزایا بیش از این که شامل حال متهم شود، در راستای بررسی پرونده و بهبود جریان دادرسی پیش‌ بینی شده است.

بنابراین بسیاری صدور این قرار را موثرترین وسیله برای دستیابی به متهم و تضمین حضور او در مراجع قضایی در مواقع لزوم می‌دانند. با صدور این قرار هرگاه نیاز به حضور متهم باشد، وی با مراقبت کامل نزد مرجع قضایی آورده خواهد شد و به این ترتیب از تبانی متهم با سایر متهمان نیز جلوگیری می‌شود.

همچنین این قرار موجب جلوگیری از فشار متهم نسبت به بزه‌ دیده و شهود برای جلوگیری یا پس‌ گرفتن شکایت می‌شود. این قرار حتی گاهی وسیله‌ ای برای تامین امنیت و مصونیت او از انتقام بزه‌ دیده می‌ شود.

معایب قرار بازداشت موقت

  • یکی از معایب این قرار مغایر و مخالف بودن آن با اصل برائت است، چرا که متهم پیش از اثبات جرم و صدور حکم محکومیت از دادگاه زندانی می شود.
  • این قرار سبب سلب آزادی متهم می شود و سلب آزادی وی ممکن است لطمه و ضربه جبران ناپذیری را از لحاظ شغلی خانوادگی اجتماعی و… به وی وارد نماید.
  • پر شدن زندان از متهمان تحت قرار بازداشت سبب افزایش هزینه های دولت می شود که در نتیجه به جامعه ضرر می رساند.
  • یکی از مهم ترین معایب این قرار که در عمل نمود بیشتری پیدا می کند این است که متهمانی که با قرار بازداشت بازپرس یا دادیار، حبس می شوند، قضات محاکم در محکوم کردن چنین متهمانی، معمولا تردید به خود راه نمی دهند.

قرار بازداشت موقت در صورت محکومیت و برائت متهم

اگر متهم با حکم دادگاه محکوم به حبس شود، به تعداد روزی که در بازداشت به سر برده است، از میزان محکومیت او کسر خواهد شد. 

اشخاصی که به هر علت در جریان دادرسی یا تحقیقات مقدماتی از سوی مراجع قضایی بازداشت می‌شوند و نهایتا حکم برائت یا قرار منع تعقیب ایشان صادر می شود، می‌توانند خسارت ایام بازداشت را از دولت مطالبه نمایند.

مقامات صالح برای صدور قرار بازداشت موقت

براساس بند 5 ماده 129 قانون آیین دادرسی کیفری که تصریح کرده بود، برای جلوگیری از فرار یا پنهان شدن متهم بازپرس می تواند یکی از قرارهای تامین نامبرده شده در این ماده را صادر کند.

صدور قرار بازداشت موقت متهم منحصرا از اختیارات بازپرس بود و حتی دادستان و دادیاران اختیار صدور قرار بازداشت متهم را نداشتند، تا این که در سال 1352 ماده 40 و تبصره آن اصلاح شد و در امور جنحه تمامی اختیارات بازپرس به دادستان و به تبع آن به دادیاران اعطا گردید، ولی پس از این تاریخ در امور جنحه دادستان و دادیاران نیز باوجود شرایط قانونی می توانستند متهم را توقیف کنند و با این اصلاح بود که قانون گذار از قاضی مرحله تحقیقات بازپرس در امور جنحه سلب اختیار کرد و آن را به مدعی العموم دادستان و دادیاران اعطا نمود.

به هرحال این وضعیت تا سال 1373 یعنی تا زمان تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب وجود داشت. در زمان تشکیل دادگاه های عمومی مقامی که صلاحیت صدور قرار بازداشت را داشت تغییر کرد.

در صورت هرگونه مشاوره حقوقی راجع به دعاوی حقوقی و دعاوی کیفری می توانید با وکیل آنلاین یا وکلای پایه یک دادگستری موسسه حقوقی دادپویان در سریعترین زمان ممکن، مشاوره حقوقی تلفنی یا مشاوره حقوقی حضوری داشته باشید.

ضمن مشورت با وکیل پایه یک دادگستری، سوال حل نشده ای برای شما باقی نمیماند. ضمن اینکه مشاوره با وکیل کارکشته دادپویان، با بیش از سیزده سال تجربه حرفه ای در تمام زمینه های حقوقی و کیفری، تمام راهکارهای لازم را به شما ارائه میدهند و اگر نیازی به تنظیم لایحه، تنظیم شکواییه، تنظیم دادخواست یا تنظیم اظهارنامه شد، وکیل میتواند آنرا برای شما تنظیم نماید و یا در صورت لزوم، میتوانید با اعطای وکالت نامه به وکیل انلاین، صفر تا صد پرونده را برای شما انجام دهند. مشاوره حقوقی آنلاین بهترین روش جهت مشاوره با وکیل پایه یک است.

طراحی سایت موسسه حقوقی دادپویان به گونه ای است که در سریعترین زمان ممکن و به راحتی بتوانید از مشاوره حقوقی با وکیل استفاده کنید.

دادپویان حامی شما عزیزان و بهترین موسسه حقوقی است که با بیش از سیزده سال تجربه فعالیت های حقوقی و با بیش از سی وکیل پایه یک، به صورت تخصصی مشاوره حقوقی میدهد و وکالت میکند.

به عنوان مثال، چهار وکیل ملکی دارد که صرفا فعالیت و تمرکز خود را در حوزه دعاوی ملکی گذاشته اند. پنج وکیل اداره کار دارد که صرفا تمرکز آنها دعاوی اداره کار است و به همین منوال دعاوی دیگر.

در صورت تمایل میتوانید پادکست جنایی دادپویان را هم دنبال کنید. این پادکست روایت پرونده های جنایی ایرانی است که به موسسه حقوقی دادپویان ارجاع شده است.

مهم ترین مقالات حقوقی دادپویان شامل: طنز حقوقی، رادیو حقوقی، کلیپ حقوقی، پکیج حقوقی، بسته حقوقی، بیمه حقوقی، فیلم حقوقی است که میتوانید در سایت حقوقی دادپویان مطالعه نمایید.

تیم پشتیبانی دادپویانمشاهده نوشته ها

Avatar for تیم پشتیبانی دادپویان

تیم پشتیبانی موسسه حقوقی دادپویان

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *