دیه قتل
در این مقاله آشنا میشوید با: دیه قتل، تفاوت قتل عمد و غیر عمد، دیه قتل عمد، دیه قتل شبه عمد، دیه قتل خطای محض، پرداخت دیه قتل، مهلت پرداخت دیه قتل، نداشتن ولی دم مقتول، دیه ماه های حرام، اقسام، دیه، اقساط پرداخت دیه، مهلت پرداخت دیه و دیه سقط جنین. تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
قتل چیست
قتل عبارت است از اقدام یا اقداماتی که موجب سلب و خاتمه یافتن حیات یک انسان شود. بنابراین، گرفتن جان غیر انسان و فرد مرده، قتل به معنای حقوقی محسوب نمی شود. در حقوق ایران، قتل به سه دسته تقسیم شده است: قتل عمد، قتل شبه عمد و خطای محض که هرکدام از این موارد دیه جداگانه ای دارند. از زمانی که جامعه بشری شکل گرفت جرم قتل نیز به وجود آمده و همیشه جرم بوده است.
موضوع جرم قتل انسان زنده است به عبارتی دیگر انسان زنده مورد حمایت قانون می باشد. بنابراین کشتن حیوانات قتل محسوب نخواهد شد.
به طور کلی قتل به دو دسته «عمد» و «غیرعمد» تقسیم می شود که البته در کشور ما نوع سومی که به آن «قتل خطای محض» گفته می شود نیز وجود دارد.
تفاوت قتل عمد و غیر عمد
اگر بخواهیم تفاوت قتل عمد و غیرعمد را بگوییم در قتل عمد، قاتل با هدف قبلی، قصد کشتن مقتول (فردی که کشته شده است) را دارد اما در قتل غیر عمد، قاتل هدف قبلی برای کشتن ان فرد مشخص را ندارد و بر اساس سهل انگاری موجب از بین رفتن انسانی می شود.
به دلیل این که دیه یوم الادا می باشد، (یعنی این که دیه باید بر اساس نرخ روز مورد تائید قوه قضائیه به حادثه دیده پرداخت شود) لذا در فرم مربوطه ابتدا سال صدور حکم را باید منظور نمایید. سپس بعد از انتخاب محاسبه دیه بر اساس ریال و تکمیل مشخصات خود دیه قتل بر اساس آن سال محاسبه خواهد شد.
ولی دم میتواند به میزانی که خودش تعیین میکند، در ازای گذشت از خون فرزندش دیه طلب کند. این مبلغ میتواند بیشتر یا کمتر از دیه کامل فرد مسلمان باشد. با دریافت دیه قصاص از محکوم ساقط می‌شود.
دیه قتل عمد مطابق قانون مجازات اسلامی
در قتل عمد قاتل هم قصد فعل و هم قصد نتیجه را دارد و یا اینکه قصد نتیجه نداشته اما عمل او نوعا کشنده است. مجازات اصلی برای ارتکاب جرم قتل عمد قصاص است اما گاها پیش می‌آید که اجرای قصاص میسر نیست. در این صورت دیه پرداخت می‌گردد. از جمله مواردی که سبب سقوط قصاص و تبدیل آن به دیه است می‌توان به داشتن رابطه پدر و فرزندی، دیوانه بودن مقتول، دیوانه یا نابالغ بودن قاتل، مسلوب الاختیار بودن قاتل، مهدورالدم بودن مقتول و قتل در حال بیهوشی و خواب اشاره کرد.
در شرع مقدس اسلام برای قتل عمد در صورتی که قصاص اجرا نشود میزان دیه قتل عمد به قرار زیر است:
- صد شتر که داخل در سال ششم باشند.
- دویست گاو نر یا ماده.
- هزار دینار.
- ده هزار درهم.
- هزار گوسفند نر یا ماده.
دیه قتل شبه عمد
در این نوع قتل، قاتل قصد فعل را دار می باشد، اما قصد نتیجه را ندارد و عمل او نیز نوعا کشنده نیست. در صورتی که فردی مرتکب قتل شبه عمد شود، می‌بایست به اولیای دم مقتول دیه پرداخت نماید. مقدار دیه پرداختی توسط مرتکب قتل در صورتی که مقتول مرد باشد معادل دیه کامل است و اگر زن باشد ما به التفاوت از صندوق حمایت بدنی پرداخت می‌شود. به مانند دیه قتل عمد، دیه قتل شبه عمد نیز 100 شتر بوده، با این تفاوت که سن شترها متفاوت است.
البته همانگونه که گفتیم به دلیل غیر رایج بودن مقادیر شرعی معادل قیمتی که توسط رئیس قوه قضائیه تعیین و توسط مرتکب پرداخت می‌شود.
دیه قتل خطای محض
در قتل خطای محض قاتل قصد فعل و نتیجه را نداشته و قتل اتفاقا حادث می‌شود. دیه قتل خطای محض نیز بمانند دو مورد قبلی است با این تفاوت که گاها توسط عاقله پرداخت می‌شود.
برای مشاوره حقوقی قتل عمد، می توانید با وکیل قتل در تماس باشید.
پرداخت دیه قتل
در صورت ارتکاب قتل و محق شدن وراث مقتول به دریافت دیه، قاتل می‌بایست دیه را به اولیای دم مقتول پرداخت نماید. در قانون مجازات اسلامی نیز به پرداخت دیه توسط مرتکب قتل اشاره شده است. ماده 462 بیان داشته است که در قتل عمد و شبه عمد پرداخت دیه توسط خود مجرم صورت می‌گیرد، اما همیشه اینگونه نیست که خود مجرم دیه را پرداخت نماید.
همانگونه که در مطالب قبلی بیان کردیم یکی از انواع قتل خطای محض است که در این نوع قتل اگر جرم قتل به واسطه قسم یا علم قاضی اثبات شود، عاقله که همان بستگان ذکور نسبی می‌باشند، ملزم به پرداخت دیه می‌باشند.
دیه قتل به چه کسانی تعلق می گیرد؟
با توجه به اینکه در اثر قتل مجنی علیه حیات خود را از دست میدهد و برعکس جراحت بر عضو که خود مستحق دریافت دیه است، در قتل گاهی ورثه مقتول و گاهی نیز بیت المال مستحق دریافت دیه قتل هستند.
البته نباید این نکته را فراموش کرد که اولویت برای دریافت دیه خود مقتول بوده که بدهی و هزینه کفن و دفن او در اولویت مبلغ دریافتی است. همانطور که بیان نموده کردیم ورثه مقتول حین فوت زنده هستند و بر اساس قانون ارث دیه دریافتی را ما بین خود تقسیم می‌کنند. اما اگر قاتل خود جز ورثه باشد از ارث محروم می‌شود، قتل از موانع ارث است.
اشتباه متداول بین عامه مردم این است که در صورتی که قتل در ماه حرام صورت گیرد دیه دریافتی دو برابر است، در حالی که اینگونه نبوده و یک سوم اضافه می‌شود. در قانون قدیم تغلیظ دیه صرفا در خصوص قتل اعمال می‌شد، در حالی که در مادون نفس نیز بر اساس قانون جدید تغلیظ صورت می‌گیرد.
همانگونه که بیان شد علاوه بر ورثه، بیت المال نیز یکی از وراث مقتول است و در صورتی است که فردی کشته شده و هیچ وارثی نداشته باشد.
مهلت پرداخت دیه قتل
در قانون مجازات اسلامی برای هر سه نوع قتل که در قسمت بالا هر یک به صورت مختصر شرح داده شد، به صورت معین مهلت تعیین شده است. طبق ماده 482 قانون مجازات اسلامی مهلت پرداخت دیه در جرایم عمدی ظرف مدت یک سال قمری است. جرایم عمدی شامل نفس و مادون نفس بوده و مهم عمدی صورت گرفتن عمل مرتکب است.
در ادامه ماده 482 مهلت پرداخت دیه در جرایم شبه عمد را ظرف دو سال قمری و جرایم خطای محض ظرف سه سال قمری بیان کرده است. در صورتی که قتل به صورت شبه عمد واقع شود قاتل می‌بایست هر سال نصف دیه را پرداخت کند و اگر قتل به صورت خطای محض واقع شود مبلغ پرداخت برای هر سال یک سوم دیه کامل است.
نداشتن ولی دم مقتول
دخالت مدعی العموم و اظهارنظر در بعضی موارد نیز میتواند موجب ساقط شدن حکم قصاص شود و این در صورتی است که مجنی علیه ولی نداشته باشد و یا شناخته نشود و یا به او دسترسی نباشد که در این صورت ولی دم او ولی امر مسلمین است و رئیس قوه قضایه با اجازه از ولی امر و تفویض اختیار به دادستان‌های مربوطه نسبت به تعقیب مجرم و تقاضای قصاص یا دیه حسب مورد اقدام می‌نماید.
برای مشاوره حقوقی قتل غیر عمد، می توانید با وکیل قتل در تماس باشید.
تفاضل دیه
در صورتی که مقتول زن و قاتل مرد باشد برای اجرای قصاص مرد باید تفاضل دیه یعنی نصف دیه را به ورثه قاتل پرداخت.
یعنی اینکه برای اجرای حکم قصاص و اعلام یک مرد قاتل، باید نصف دیه از سوی اولیاء دم مقتوله (زن) به قاتل پرداخت گردد. ولی اگر زنی مردی را بکشد قصاص می‌شود و اولیای مقتول جز خون زن مستحق چیز دیگری نیستند.
قتل و خفه شدن کودک
مادری که در خواب و ناخواسته باعث خفه شدن نوزاد شیرخواره خود می‌شود، این عمل او بدون هدف بوده است و در واقع مادر نه قصد کشتن فرزندش را داشته نه حتی به آن فکر کرده است، بلکه بی اختیار کودک خود را به قتل رسانیده و مرتکب خطای محض شده است.
کشتن مردی که در حال زنا با همسر یک مردی می باشد
هرگاه مرد همسر خود را در حال زنا با مرد اجنبی ببیند و علم و یقین به تمکین زن خود داشته باشد میتواند در همان حال آنان را به قتل برساند در صورتی که زن مکره باشد فقط میتواند مرد را به قتل برساند حکم ضرب و جرح در این مورد مانند قتل است.
شوهر در صورتی می تواند این مرد را بکشد که:
- این حق تنها برای شوهر زن اختصاص داده شده است.
- مرد همسر خود با مرد اجنبی را در حال زنا باهم مشاهده کند و صرف شنیدن خبر کافی نیست.
- مرد (قاتل) باید آنان را در همان حال زنا به قتل برساند و اگر بعد از فراغت از زنا به قتل برساند. این قتل موجب قصاص خواهد بود.
- مرد علم به تمکین زن خود داشته باشد در واقع علم داشته باشد که همسرش با رضایت به این کار تن داده است.
دیه ماه های حرام
ماه‌های حرام شامل 4 ماه قمری محرم، رجب، ذی القعده و ذی الحجه می‌باشد، اگر دیه ماه غیر حرام را با یک سوم مبلغ آن جمع ببندیم، مقدار دیه ماه‌های حرام به دست خواهد آمد. برای مشاوره حقوقی قتل خطای محض، می توانید با وکیل قتل در تماس باشید.
اقسام دیه
در اقسام، چنانچه بر جرح یا صدمه ای تقاصی تعیین شده باشد به چنین تقاصی دیه مقدر گویند و چنانچه تقاص جرح یا صدمه ای تعیین نشده باشد تعیین آن به عهده قاضی گذاشته شده باشد به آن ارش گویند که تعیین ارش به عهده دادگاه با جلب نظر کارشناس دانسته شده است، که با توجه به نوع و کیفیت جنایت و تاثیر آن بر سلامت مجنی علیه میزان خسارت وارده تعیین می شود.
اقساط پرداخت دیه
در خطای محض ظرف هر سال یک سوم خون بها و در شبه عمد ظرف هر سال نصف خون بها می باشد.
پرداخت اقساط فوق بر مبنای قیمت زمان پرداخت محاسبه می شود مگر آن که بر یک مبلغ قطعی توافق شده باشد.
مهلت پرداخت دیه
با لحاظ ماده ۴۸۸ قانون مجازات اسلامی شروع موعد یک، دو و سه ساله از زمان وقوع قتل خواهد بود که به نظر می رسد پرداخت ارش نیز مهلت داشته باشد یعنی در صورت عمد، شبه عمد و خطای محض همانند دیه خواهد بود.
اگر قاتل در شبه عمد در مدت معین قادر به پرداخت نباشد، به او مهلت مناسب داده می شود.
سقط جنین
سقط جنین، به معنای اتمام بارداری و از بین رفتن جنین می باشد. سقط جنین، می تواند به صورت غیر عمدی، یا به صورت عمدی باشد. سقط جنین عمدی نیز، می تواند با مجوز و دستور پزشک، به علت خطر جنین برای مادر باردار یا وجود مسائلی در جنین، نظیر عدم تشکیل قلب، اختلالات کروموزمی و مواردی از این دست باشد، یا بدون علت موجه، توسط مادر باردار یا هر شخصی دیگری انجام شود.
در شرع مقدس، سقط جنین، گناه بوده و برای سقط جنین عمدی و بدون مجوز پزشکی، کفاره در نظر گرفته شده است. کفاره جنین سقط شده، با توجه به مرجع تقلید افراد، متفاوت است. برخی فقها، کفاره سقط جنین عمدی را دو ماه روزه و برخی اطعام ده فقیر اعلام نموده اند. در هر صورت، می توان اقدام به محاسبه دیه کفاره سقط جنین به تومان و نرخ روز نمود.
در قانون کشور ما، سقط جنینی که به صورت خود خواسته و بدون مجوز پزشکی انجام می گیرد، دارای مجازات تعزیری و مجازات دیه است.
سقط جنین در قانون
در قانون مجازات اسلامی، سقط جنین عمدی، جرم بوده و برای مرتکب آن، علاوه بر مجازات های تعزیری، نظیر حبس، مجازات دیه را در پی خواهد داشت. دیه سقط جنین عمدی، با توجه به اینکه این عمل، در کدام یک از مراحل و هفته های بارداری رخ داده است، متفاوت می باشد. این دیه، پس از پرداخت آن، توسط مسئول پرداخت دیه، به وراث جنین تعلق می گیرد.
البته، اگر انجام دهنده عمل سقط، جزو وراث باشد، از آن محروم خواهد بود. البته، از آنجا که هر ساله، نرخ دیه، با توجه به شاخص بانک مرکزی تغییر می کند، هنگام پرداخت، باید، اقدام به محاسبه دیه سقط جنین به تومان و نرخ روز نمود.
در صورت هرگونه مشاوره حقوقی راجع به دعاوی حقوقی و دعاوی کیفری می توانید با وکلای پایه یک دادگستری موسسه حقوقی دادپویان در سریعترین زمان ممکن، مشاوره حقوقی تلفنی یا مشاوره حقوقی حضوری داشته باشید.
ضمن مشورت با وکیل پایه یک دادگستری، سوال حل نشده ای برای شما باقی نمیماند. ضمن اینکه مشاوره با وکیل کارکشته دادپویان، با بیش از سیزده سال تجربه حرفه ای در تمام زمینه های حقوقی و کیفری، تمام راهکارهای لازم را به شما ارائه میدهند و اگر نیازی به تنظیم لایحه، تنظیم شکواییه، تنظیم دادخواست یا تنظیم اظهارنامه شد، وکیل میتواند آنرا برای شما تنظیم نماید و یا در صورت لزوم، میتوانید با اعطای وکالت نامه به ایشان، صفر تا صد پرونده را برای شما انجام دهند. مشاوره حقوقی آنلاین بهترین روش جهت مشاوره با وکیل پایه یک است.
طراحی سایت موسسه حقوقی دادپویان به گونه ای است که در سریعترین زمان ممکن و به راحتی بتوانید از مشاوره حقوقی با وکیل استفاده کنید.
دادپویان حامی شما عزیزان و بهترین موسسه حقوقی است که با بیش از سیزده سال تجربه فعالیت های حقوقی و با بیش از سی وکیل پایه یک، به صورت تخصصی مشاوره حقوقی میدهد و وکالت میکند.
به عنوان مثال، چهار وکیل ملکی دارد که صرفا فعالیت و تمرکز خود را در حوزه دعاوی ملکی گذاشته اند. پنج وکیل اداره کار در زمینه دارد که صرفا تمرکز آنها دعاوی اداره کار است و به همین منوال دعاوی دیگر.
در صورت تمایل میتوانید پادکست جنایی دادپویان را هم دنبال کنید. این پادکست روایت پرونده های جنایی ایرانی است که به موسسه حقوقی دادپویان ارجاع شده است.
بهترین موسسه حقوقی در تهران و ایران، مشاوره با وکیل های مجرب و با تجربه، بهترین وکیل پایه یک در تهران و شهرستان، مجرب ترین وکیل خاورمیانه، باهوش ترین وکیل پایه یک دادگستری، آدرس دفتر وکالت در تهران، مشاوره با وکیل پایه یک تهران و شهرستان، وکیل مجرب، بهترین وکیل آنلاین در تمام نقاط ایران، شماره وکیل با تجربه در تمام منطقه های تهران، شماره وکیل پایه یک دادگستری شهرری و شمیرانات، مشاوره حقوقی تلفنی با وکیل، عریضه نویسی آنلاین با با تجربه ترین وکلای ایران، وکیل دادگستری خوب، مشاوره با وکیل دادگستری تهران، وکیل تهران فوری، مشاوره حقوقی فوری و ارزان، فوری ترین و ارزان ترین تنظیم دادخواست، مشاوره حقوقی با وکیل، مشاوره حقوقی تصویری، مشاوره حقوقی رایگان، مشاوره حقوقی آنلاین، مشاوره حقوقی شبانه روزی، مشاوره حقوقی فوری، پادکست ایرانی، پادکست فارسی، پادکست واقعی، پادکست رایگان، پادکست جدید، پادکست کیفری، پادکست حقوقی، خفاش شب، فرید بغلانی، فیلم اعدام محمد بیجه در پاکدشت، عکس خفاش شب، لحظه اعدام محمد بیجه، پادکست های جنایی، پادکست جنایی رایگان، پادکست جنایی جدید را با دادپویان دنبال کنید. ضمنا شما میتوانید از طنز حقوقی، کلیپ حقوقی، کلیپ کیفری، کلیپ جنایی، کلیپ قانونی، کلیپ قانون، رادیو حقوقی هم در قسمت رادیو استفاده کنید. امیر هاشمی مدیر سایت موسسه حقوقی دادپویان است. اینستاگرام حقوقی و اینستاگرام وکیل را هم دنبال کنید. استفاده از طنز هم موجب خوشحالی شما خواهد شد.
بدون دیدگاه